جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش اصلی است که:‌ علم سیاست در ایران پس از انقلاب اسلامی، دارای چه قالب‌های معرفت‌شناسانه و هستی‌شناسانه بوده و این امر چه تأثیری در اولویت‌های ساختاری نظام سیاسی داشته است؟ پژوهش بر این فرضیه استوار است که علم سیاست در ایران پس از انقلاب اسلامی، ماهیت هنجاری داشته و این امر منجربه اولویت‌یابی برخی از مفاهیم مانند الهام‌بخشی، صدور انقلاب و هویت‌یابی شیعیان و گروه‌های انقلابی در آسیای جنوب غربی شده است. در تبیین پژوهش حاضر از نظریۀ آموزش هنجاری و انقلاب اسلامی ایران استفاده شده است. روش‌ پژوهش تحلیلی- تبیینی بوده و نتایج حاکی از آن است که هنجاری شدن علم سیاست در ایران پساانقلاب اسلامی بود که بر ساختارهای سیاسی تاثیر نهاده و اولویت‎ها را تغییر داد. در نتیجه کارآمدی این دانش در فضای کنش، مطلوبیت لازم را نداشته و با سردرگمی اندیشمندان و کنشگران این کژکارکردی شدت یافت. قالب‌های گفتمانی انقلاب ایران که در دیسیپلین علوم سیاسی انعکاس یافته، براساس جلوه‌هایی از هنجارهای ایدئولوژیک شکل گرفت. قالب‌های هنجاری و گفتمانی مبتنی بر هویت مقاومت، آثار خود را در فرآیند امنیت‌سازی منطقه‌ای به‌جا گذاشت. هنجارهای سیاست خارجی ایران دارای ریشه‌های تاریخی بوده و معطوف به نشانه‌هایی از مقاومت، رویارویی با بازیگران تهدیدکننده و نیروهای گریز از مرکزی می‌باشد که به قواعد هنجاری توجه چندانی مبذول نداشته‌اند. علم سیاست در ایران پس از انقلاب اسلامی تحت تأثیر فضای اجتماعی و ساختاری قرار گرفت. از آنجایی که ایران بعد از انقلاب با نشانه‌هایی از بحران دائمی روبرو بوده، بنابراین علم سیاست به گونۀ تدریجی و در فضای بحران آبدیده شد. نقش‌یابی علم سیاست از این جهت اهمیت دارد که بسیاری از قالب‌های معنایی و مفهومی آن با مفاهیم تاریخی و ارزشی جمهوری اسلامی همخوانی داشته است. پیوند قالب‌های هنجاری انقلاب با آموزه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی از این جهت اهمیت دارد که توانست زمینۀ توسعۀ دانش برای شناخت و مقابله با تهدیدات را فراهم سازد.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش راهپیمایی اربعین حسینی در تقویت دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در منطقه و نظام بین‎الملل است. این پژوهش از منظر هدف کاربردی بوده، و از نظر ماهیت، توصیفی- تحلیلی است. به نظر می‎رسد راهپیمایی اربعین با مولفه‌هایی نظیر ترویج فرهنگ مبارزه و استکبارستیزی، تقویت وحدت اسلامی و جهانی‎سازی ژئوپلیتیک شیعه، موجب تقویت قدرت نرم و بالطبع تقویت دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در منطقه و جهان اسلام و نظام بین‎الملل می‎شود. دستاورد پژوهش حاضر ترمیم جهت‎گیری‎های سیاست خارجی ایران و مناسبات‎گرایی ارزشی با کشور‎های اسلامی در محیط پیرامونی به ویژه در کشور عراق و ناظر به پدیده خاص اربعین است. نظر به آنکه شرایط و زمینه‎های لازم برای تقویت گفتمان‌ هلال شیعی از رهگذر مناسکی چون راهپیمایی اربعین حسینی و فرهنگ زیارت، با توجه به استقبال جهان اسلام فراهم است، به عنوان استنتاجات نظری باید مناسکی چون اربعین حسینی در قالب نظریه پخش نیز از سوی پژوهشگران مطالعات اربعینی در دستور کار قرار گیرد.

هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط میان هویت سیاسی زنانه و مشارکت سیاسی در ایران است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و از رهیافت نظری «ترنر»، «مارشال» و «آدامز» در ارتباط با موضوع هویت استفاده شده است. همچنین از نظریه بارت و اسمیت برای تبیین قالب‌های هویتی و چگونگی کنش زنان براساس جنسیت و هویت جنسیتی بهره گرفته شده است. سوال اصلی پژوهش این است که متغیرهای زمینه‌ای مانند سن، تحصیلات، شغل، وضعیت تأهل و هویت‌های فردی، چه تاثیری بر مشارکت سیاسی زنان جامعه ایرانی به‌جا گذاشته است؟. پژوهش بر این فرضیه استوار است که متغیرهای زمینه‌ای عامل اصلی شکل‌گیری هویتی بوده و از قابلیت لازم برای اثربخشی در فرآیندهای مشارکت انتخاباتی و کُنش سیاسی برخوردار بوده است. در مجموع نتایج حاکی از آن است که جنسیت و هویت زنانه تاثیر مثبتی بر مشارکت سیاسی در ایران دارد.

مباحث حاضر چکیده نشست علمی نقد کتاب سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در پرتو تحولات منطقه­ای (2001 – 1991) تألیف دکتر امیر محمد حاجی یوسفی (تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه، بهار 1384) است که با حضور ناقدان محترم دکتر ابراهیم متقی و دکتر محمد ستوده در تاریخ 10/9/84 در گروه علوم سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی برگزار گردید.

چکیده­ای از سخنرانی ارائه شده در سلسله نشست­های علمی برگزار شده به میزبانی فصلنامه علوم سیاسی با عنوان وضعیت نظریه­های سیاسی در ایران در نمایشگاه بین المللی کتاب تهران در اردیبهشت 1384.