جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نظریه معاصر استعاره بر این باور است که نظام درک و دریافت انسان اصولاً بر پایه استعاره بنا شده است و استعاره به طور کاملاً غیرارادی با زندگی روزمرۀ انسان درآمیخته و جزئی از زندگی انسان به حساب می‌آید. بر طبق این نظریه، استعاره‌ها نه تنها یک کارکرد زبانی محض که ابزاری اساسی برای درک امور انتزاعی و غیرملموس در ذهن بشر هستند و حوزه کار و نفوذ آنها نه در سطح واژگان که در عمق معنا و مفاهیم است. از آن جا که بخش از ساختار زبان متون دینی از جمله نهج‌البلاغه، حاوی استعاره است و استعاره‌های این متن مذهبی، بسیار فراتر از استعاره‌های زبانی و ادبی هستند، سعی شد تا در این پژوهش با هدف بررسی استعاره‌های مفهومی در دو حوزه انتزاعی«غم» و «شادی» تحقیقی زبان‌شناختی انجام شود. لذا با بررسی نهج-البلاغه و ترجمه آن، واژه‌ها و عبارات مربوط به حوزه غم، شادی و مشتقات آنها یافت شد و مطالعه بر روی مواردی که حاوی استعاره‌ی مفهومی هستند انجام شد. با استفاده از نظریه لیکاف و جانسون (1980) این استعاره‌ها تبیین و تشریح شد و نام‌نگاشت‌های غم شیء است، غم ماده سیال است، غم ماده خوراکی است، غم لباس است، غم ماده‌ است، غم ماده مخرب است، غم میوه است، غم ماده خوراکی است و نیز نام‌نگاشت‌های شادی شیء است و شادی موجودی زنده است، به دست آمد. در مجموع دید بهتر و روشن‌تری از نگاه نهج‌البلاغه به دو مقوله غم و شادی با پی‌بردن به استعاره‌های مفهومی مورد استفاده برای آنها، به دست آمد.

از آنجا که زبان‌شناسی علم مطالعه زبان می‌باشد، در حوزۀ پژوهش‌های قرآنی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد. بسیار اتفاق می‌افتد افراد غیر متخصص قرآنی بیان می‌کنند که میان آیات یا سوره‌های قرآن کریم، انسجام یا ارتباط معنایی وجود ندارد و آوردن آیه یا بخشی از آن را غیر مرتبط با مفاهیم و مطالب قبل یا بعد از آن می‌دانند. این تحقیق که به روش کتابخانه‌ای صورت گرفته، به بررسیِ موضوع انسجام در جزء 28 قرآن کریم پرداخته و سپس نتایج حاصل از این پژوهش را با نتایج پژوهش‌های دیگران بر روی چند جزء از قرآن کریم، مورد بررسی و نتیجه‌گیری قرار داده است. نتایج حاصل حاکی از آن است که آیات قرآن کریم یا به‌صورت باواسطه یا بی‌واسطه با یکدیگر در ارتباط‌اند و سوره‌های قرآن، در معانی و مفاهیم خاصی، دارای ارتباط و انسجام معنایی می‌باشند.

پژوهش حاضر به کمک علم نشانه‌شناسی که به چگونگی شکل‌گیری معنا و چگونگی بازنمود واقعیت می‌پردازد انجام می‌گیرد. با توجه به اینکه متن از لایه‌های متعددی تشکیل می‌شوند که پر از رمز و رازند این علم نشانه‌شناسی است که با تجزیه‌وتحلیل رمزگان موجود در بافت کلام معانی پنهانی آن را آشکار می‌کند. سرود‌های ملی نیز کارکردهای متفاوتی دارند که از طریق آن معانی پنهانی آن‌ها را بیان می‌کنند. پژوهش حاضر نشان می‌دهد که این متون نسبتاً کوتاه غنی‌ترین ، تأثیرگذارترین و درعین‌حال اسرارآمیزترین مفاهیم را به شنونده‌ی آن القا می‌کنند. نتایج حاصل از تحلیل 50 سرود ملی نشان می‌دهد اکثر واژگان به کار رفته در این سرود‌ها دارای بار معنایی مثبت هستند و واژگانی با بار معنایی منفی به ندرت دیده می‌شوند. نقش‌های" توصیف" و "ندا"به ترتیب پربسامدترین و نقش‌های "ملامت "و "انذار"تسلی " کم بسامد ترین کارکرد‌ها را در لایه‌ی نقش جملات دارا می‌باشند. علاوه بر این سرود کشور "فلسطین " بیشترین و سرود‌های کشورهای "یونان" و " پاکستان " کمترین فشردگی معنایی را دارند. دیگر نتایج به‌دست‌آمده بیانگر این است که در سرود ملی تمامی کشور‌ها آثاری از مضامین ملی زیر وجود دارد :1. تهاجم، مثل جنگ و خونریزی. 2 . درد ، مثل رنج کشیدن ، فنا شدن ، شهید شدن 3. آزادی، استقلال و رهایی از اسارت 4 . طبیعت ، کوه ، رودخانه و مناطق خاص طبیعی یک کشور 5. شادی مثل ترانه‌ها، سرور و عشق 6 . مذهب، ایمان ، خدا ، پیامبر 7 . مفاهیم نوستالژیک مثل تاریخ، خاطرات، نیاکان 8 . آرمان‌های والای بشری مثل راست‌گویی، شکوه، افتخار، غرور، اتحاد، وفاداری، عدالت و صلح . نکته آخر اینکه سرود ملی کشور‌های غیرمسلمان بیشتر بر مفاهیم انسانی، آرامش، شادمانی، عدالت و طبیعت تمرکز دارد، درحالی‌که سرود ملی کشور‌های مسلمان تأکید بیشتری بر صداقت، غم از دست دادن جوانان در جنگ، تلاش برای برقراری صلح و افتخار حاصل از پیروزی دارد.