جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

امور اعتقادی در کنار تکالیف عبادی و غیر عبادی از مهم ترین مسائلی است که شریعت مطهر اسلام بدان پرداخته است. ممکن است ادعا شود می‌توان دلایل محکمی ‌برای لزوم اعتقاد داشتن به اصول دین ارائه نمود.‌ این نوشتار به دنبال پاسخ به‌ این است که باتوجه به حجیت قطع، اگر شخصی به واسطة تشخیص عقل خویش به یک عقیدة باطلی‌ایمان آورد، یا برعکس با استدلال عقلی به مطلبی که در دین برای عموم متدینین ثابت است منکر شود، در‌ این صورت از منظر عقل امکان عقاب دنیوی و اخروی وی چگونه قابل توجیه است؟ همچنین چه آثاری بر‌ این اعتقاد بار خواهد شد؟ با بررسی ادلة عقلی و کلمات فقها در می‌یابیم از آنجایی که حجیت قطع ذاتی است، شخصی که قاطع به یک نظریه است و به اقتضاء قطع خود اعمالی انجام می‌دهد یا تکالیف واقعی و نفس الامری را ترک می‌کند، امکان خطاب تکلیفی بر خلاف قطع وی به او وجود ندارد. همچنین‌ این نتیجه حاصل می‌شود که هرچند در عمل امکان اجبار او به التزام و تظاهر بر خلاف قطعش وجود دارد، اما امکان تغییر واقعی عقیده برای او وجود ندارد. البته اگر جهل او تقصیری بوده باشد وی به خاطر تقصیر خود نه عمل بر طبق اعتقاد، مورد مواخذه و عقاب قرار خواهد گرفت.