جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تفسیر علمی ازجمله روش‌های تفسیری است که در دوران معاصر موردتوجه پژوهشگران قرآنی قرار گرفته است. تحلیل و بررسی مبانی این روش تفسیری از آنجا بایسته است که بسیاری از داوری‌ها درباره روش تفسیر علمی، بر اساس قضاوت درباره مبانی مورداعتقاد و عمل باورمندان به تفسیر علمی صورت می‌گیرد. پذیرش یا عدم پذیرش این مبانی مفسر را عامل اشتیاق یا رویگردانی از این شیوه تفسیری خواهد گشت. اندیشه‌ورزان خاورشناس ازجمله افرادی هستند که به داوری مبانی تفسیر علمی پرداخته‌اند. دسته‌ای به خطای این مبانی رأی داده و به نقض و انکار آن پرداخته‌اند. دسته‌ای دیگر به صحت آن مبانی و پذیرش تفسیر علمی قرآن حکم کرده. مطالعه و تحلیل دیدگاه‌های مستشرقان نشان می‌دهد دسته دوم که در این مقاله با عنوان خاورشناسان مثبت‌نگر نامبردار شده‌اند، با پذیرش ابتنای احکام قرآنی بر مصالح و مفاسد واقعی و امکان آزمون تجربی برخی از معارف علمی قرآن، به نفی هرگونه تعارض قرآن و علم، معتقدند. آنان بهره‌گیری از معارف علمی قرآن را ضرورتی غیرقابل‌تردید تلقی کرده و در این راستا، یافته‌ها در دانش بشری را قرینه‌ای برای فهم بهتر قرآن کریم معرفی می‌کنند. این گروه، تمدن علمی و فرهنگی اسلامی گذشته را مدیون معارف قرآنی دانسته و بر پاسخگویی قرآن به نیازهای انسان معاصر و آینده تأکید می‌ورزند. توجه به اعجاز علمی قرآن به‌مثابه یکی دیگر از مبانی تفسیر علمی، انسان برای این گروه از مستشرقان چشمگیر بوده که باعث استبصار برخی از آنان گردیده است.