جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ویلنبرگ در کتاب " ارزش و فضیلت در جهان بدون خدا" طبیعت‌گرایی را به عنوان یک روایت بی‌خدا از گیتی در مدنظر قرار داده است. او ابتدا بی‌معنایی زندگی در شرایط نبود خدا را با چهار روایت معرفی و سپس با استعانت از سه دیدگاه، آن را به چالش می‌کشد. در ادامه او سراغ راه‌های ابتنای وجودشناسانه اخلاق بر دین می‌رود و سعی دارد نشان دهد که این راه‌ها بن‌بست است. او در این کتاب دیدگاه جایگزین خود را روشن نساخته لیکن در کتاب" اخلاق نیرومند"، مشخص می‌شود او یک ناطبیعت‌گراست. او در پاسخ به این پرسش که چرا بایستی اخلاقی زیست؟ می‌خواهد نشان دهد فارغ از خدا هم امکان انگیزش اخلاقی هست هرچند خدا هم می‌تواند یک پشتیبان خوب برای اخلاق باشد. او در مقام معرفی فضایل در زیست بوم پیشنهادی خود، دیگر به صرف ارائه دیدگاه اثباتی بسنده نکرده و تلاش دارد نشان دهد برخی از فضایل در نبود خدا متولد می‌شوند و یا حداقل معنای ژرف‌تری دارند. مهمترین نقد وارد بر او یکسان انگاری خداباوری با مسیحی بودن است.

در تاریخ فلسفه اخلاق، هرگاه از واژه فضیلت یاد شده، تعابیر تحسین برانگیزی به همراه داشته اما، ماکیاولی شاید برای نخستین بار از فضایلی برای حاکمان پرده بر‌می‌دارد، که نه تنها تحسین برانگیز نیستند که برای یک مخاطب بیرونی نفرت‌انگیز خواهد بود. بنا به تفسیر مشهور، ماکیاولی وظیفه حکومت حفظ اقتدار و تامین امنیت و رفاه برای مردم است و نه ترویج اخلاق. پس اگر در مقام تعارض بین این دو قرار گرفتیم، شهریار بی هیچ تاملی باید اخلاق را قربانی سازد. این نگاه ماکیاولی به مذاق اندیشمندان خوش نیامده و لذا ماکیاولیسم همواره یک عبارت همراه با تحقیر برای کسانی بوده که حاضر شده‌اند برای حفظ قدرت اخلاق را زیر پا بگذارند. اما باید توجه کرد دستورات ماکیاولی را اگر در دستگاه اخلاق فایده‌گرا بسنجیم، لزوما غیراخلاقی نیست. در میان فیلسوفان مسلمان نیز غزالی به ویژه در در نصیحت الملوک توصیه‌هایی مشابه ماکیاولی دارد. اگرچه پیشنهادهایی که غزالی به حاکم می‌کند گاه از جنس مجرمانه است، لیکن تفاوت در مبانی و نوع رویکرد اخلاقی بین ماکیاولی و غزالی، سرنوشت متفاوتی را رقم خواهد زد. چون غزالی بر خلاف ماکیاولی، فضیلت‌‌گراست و اتفاقا فایده‌گرایی را نقد می‌کند.