جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اگرچه ­شکل­ گیری مکاتب ­­فقهی به اوایل سده دوم هجری برمی­ گردد، تکوین گرایش ­های فقهی در زیست‌دینی متنوع صحابه و تابعین در قرن ­اول ریشه دارد. فقه و حقوق اسلامی در قرن ­اول، ماهیتی فرهنگی و تنیده در ­زندگی روزمره داشت. همچنین، تکوین­ حقوق اسلامی توأم با تنش و منازعه ­اجتماعی در درون­ جامعه ­مسلمان بود. سرانجام، این تنش­ ها طیفی از مکاتب­­ ­فقهی با منطق و ساختارهای حقوقی گونه ­گون را شکل دادند. تحلیل مردم­ شناختی زیست­ فقهی-حقوقی صحابه و تابعین برای درک ­تمایزات مکاتب ­فقهی قرن ­دوم، مسئله این ­پژوهش است. دستاورد این ­­مقاله، تمایز عاملیت ­های فقهی-حقوقی صدر اسلام است. در­این ­نوشته با تفکیک شبکه کنش گران ­حقوقی، دو­ عاملیت ­حقوقی با آرمان­های متفاوت و جهان­ بینی و ارزش ­های متمایز، شناسایی شدند. نظام­ فقهی-حقوقی­ بدوی از ­فرهنگ حاکم بر شبه­ جزیره نمایندگی می‌کرد و با تلفیق­ ارزش­های اسلامی به­نفع ارزش­های حاکم بر جامعه بنا گردید. نظام­ نبوی نیز برآمده از وحی ­قدسی و قداست نبوی بود. نگارندگان با رویکرد مردم ­شناسی حقوق در عصر­ خلیفه ­دوم، مسئله متعه حج را از منظر دو­ عاملیت مذکور بررسی کرده و تفاوت­ بنیادین منابع و منطق فقهی-حقوقی آن­ دو را نشان داده ­اند. هر دو عاملیت نبوی و بدوی در قرن ­اول به حیات خود ادامه دادند و در ابتدای قرن­ دوم در صورت ­بندی مکاتب فقهی پنج ­گانه اثر­ مستقیم گذاردند.