جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در نگرش اسلامی انسان موجودی شریف است. ازاین­رو عزت­نفس یکی از مهمترین شاخصه‌های انسان سالم (مؤمن) ازمنظر دینی است؛ زیرا او را در رسیدن به کمال و رستگاری یاری می‌کند. ازاین‌رو حفظ و تقویت این ویژگی مهم بر هر فردی لازم و ضرورت است. پایه‌های عزت‌نفس از کودکی بنا نهاده می‌شود و نوع ارتباط والدین و چگونگی رفتار آنها تأثیر زیادی بر خودارزشمندی کودکان دارد. پژوهش حاضر با پارادایم تفسیرگرایی به تحلیل محتوای متون دینی می­پردازد و بااستناد به آیات و روایات باروش قیاسی و استقرایی ابعاد رفتاری و روان‌شناختی مرتبط با عزت‌نفس و راهکارهای ارتقای آن در فرزندان را استنتاج می­کند. آنچه از این مطالعه به‌دست آمده این است که والدین با راهکارهایی مانند محبت، تکریم، توجه به تفاوت­های فردی و واگذاری مسئولیت به کودکان می‌توانند عزت‌نفس و اعتمادبه­ نفس را در آنها افزایش دهند.

پرخاشگری یکی از رفتارهای مذموم است که آسیب­های فراوانی بر کیفیت تعاملات افراد داشته، ارتباط بسیار مؤثری بر سطح سلامت جسمانی و روانی افراد و جامعه دارد. پرخاشگری در بیشتر موارد ریشه در عادات و شخصیت افراد دارد و خانواده که مهمترین کانون­ تربیت است مؤثرترین و عمیق­ترین تأثیر را در شکل­گیری شخصیت اخلاقی افراد دارد. خانواده بیش از هر کانون یا عامل دیگری در مورد شکل­گیری و تثبیت و یا حتی حذف این رفتار مورد توجه دست­اندرکاران امر تربیت بوده است. پژوهش حاضر به­روش توصیفی-تحلیلی در متون روان­شناختی و دینی، به ارائه و تبیین عوامل خانوادگی مؤثر در ایجاد پرخاشگری کودکان می­پردازد و درصدد است که دریابد آیا عوامل خانوادگی در ایجاد پرخاشگری و رفع آن نقش دارند یا نه. نتایج پژوهش نشان می­دهد که تربیت، مهمترین وظایف والدین است و بین رفتار والدین و رفتار فرزندان رابطه علت و معلولی وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین شیوه‌‌‌های تربیتی با مسئولیت‌پذیری کودکان با تأکید بر منابع اسلامی تهیه شده است. پژوهش از نوع کیفی بوده و پس از جمع آوری مطالعه آیات و روایات، تحلیل محتوای دینی صورت گرفته و گزاره‌‌‌های تربیتی آن به‌دست آمده است، در گام بعد ابعاد روان‌شناختی و تربیتی سبک تربیتی و مسئولیت‌پذیری استنتاج شده و با سبک‌‌‌های تربیتی در روان‌شناسی‌‌ (مستبدانه، سهل‌گیرانه و مقتدرانه ) مورد تطبیق و تأثیر آن بر مسئولیت‌پذیری کودکان بررسی شده است. یافته‌‌‌های پژوهش حاکی از این است که بهترین شیوه فرزندپروری که با شیوه تربیتی اسلام همخوانی دارد، سبک مقتدرانه است؛ زیرا والدین با حساسیت و مهربانی بیشتری به نیاز‌‌های فرزندانشان توجه می‌کنند، و با اعتدال در محبت و آزادی، امنیت عاطفی، استقلال، توانایی اجتماعی و مسئولیت‌پذیری را افزایش می‌‌دهند. موارد ذکر شده در شیوه تربیتی سهل‌گیرانه و مستبدانه بسیار پایین است.