جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فلسفه حقوق امروزه از پرکاربردترین مباحثی است که به تحلیل فلسفی بنیادی‎ترین موضوعات حقوقی می‎پردازد. این عنوان در مطالعات حقوق‎دانان مسلمان، به صورت مشخص و منسجم، طرح نگردیده و نخستین بار در غرب استفاده شده است. با این وجود، برخی مسائل آن به صورت پراکتده در علوم اسلامی به ویژه در علم اصول فقه مطرح گردیده است. مهم‏ترین مباحث فلسفه حقوق، نخستْ چرایی تبعیت از حقوق و الزامات ناشی از آن است؛ مکاتب حقوقی در تحلیل این مسئله رویکردهای متفاوتی را اتخاذ نموده اند؛ اما در اندیشه اسلامی، اراده تشریعی خداوند مبنای حقوق را شکل می‎دهد. مورد دیگر، هدف حقوق است. در غرب بر اساس اصالت فرد و اصالت اجتماع، دو تحلیل متفاوت از هدف حقوق ارائه شده؛ ولی در نگرش اسلامی هدف مهم‎تر حقوق، راهبری انسان به سعادت ابدی است. نسبت حقوق و اخلاق و حقوق و دین و نیز چگونگی پیوند آنها، از مسائل دیگر فلسفۀ حقوق اندکه میان مادی‎گرایان در مورد آنها اتفاق نظر دیده نمی‎شود؛ اما در آموزه های اسلامی ضمن اذعان به تمایز این مفاهیم، به روابط آنها نیز صحه گذاشته شده است. تفاوت نظر اسلام و غرب در مسائل فلسفۀ حقوق، ناشی از عوامل مختلف است؛ اما علی‎رغم این تفاوت‎ها و اختلافات، وجوه اشتراک نیز میان رویکرد اسلامی و غربی، غیرقابل انکار است.