جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اهمیت این تحقیق ناشی از کمک های ارزنده علامه طباطبایی در فهم و تفسیر آیات احکام است و بررسی آیات احکام از آنجایی که جهان اسلام در استنباط احکام شرعی بر آنها تکیه کرده است از اهمیت آشکاری برخوردار است. روش شناسی علامه طباطبایی را نیز پذیرفت، زیرا علامه طباطبایی در میان مفسران، علمای شیعه و دیگران جایگاه والایی دارد و دیدگاه های تفسیری او از اهمیت بالایی برخوردار است و طباطبایی در تفسیر خود بر منابع متعددی چون حدیث و تاریخ تکیه می کند و محدود نیست. فقط به کتب امامیه، بلکه از منابع اهل سنت نیز استفاده می کند و این همان چیزی است که با پاسخ به سؤال اصلی در این تحقیق که جهت علامه طباطبایی در تفسیر آیات احکام است، بررسی خواهیم کرد؟ با رویکردی توصیفی و تحلیلی با بررسی تفاسیر علامه طباطبایی در کتب متعدد و تفاسیر ایشان از آیات احکام، این تحقیق بر آن است تا جهت گیری علامه طباطبایی در تفسیر آیات احکام و تبیین دیدگاه های تفسیری ایشان را نشان دهد. آیات احکام، آیاتی است که به تشریع و قوانین اسلام و احکام حقوقی در زمینه های مختلف مربوط می شود. این آیات موضوعات مختلفی از جمله عبادات، معاملات مالی و اقتصادی، قوانین جزایی و حقوقی، احکام خانواده و میراث و سایر مسائل حقوقی را در بر می گیرد و همچنین بر مبانی فقهی و ادله حقوقی که بر آن استناد شده است، توجه شده است. در استنباط و تفسیر حکم. این پژوهش همچنین به تمرکز بر متون خاص قرآنی که طباطبایی در تفسیر خود به آنها پرداخته است و چگونگی تفسیر آنها و استنباط احکام حقوقی از آنها و کتابهای مهمی که به اندیشه های طباطبایی در تفسیر پرداخته است، می پردازد و بحثی جامع در مورد آن ارائه می کند. بینش فقهی و تفسیری او از احکام شرعی در قرآن کریم و تعداد آیات آن، سپس تبیین واژگان آیات مرتبط با احکام، ذکر حکم و تبیین فایده آنچنان که فرمود. گرایش به جریان اجتماعی دارد، چنان که آیات را از طریق ساختار اجتماعی اسلامی و ماهیت ساختارهای اجتماعی تفسیر می‌کرد و رویکرد تطبیقی را نیز در پیش گرفت، چنان که تفاسیر پیش از خود را مفسران نخبه شیعه یا مفسران عامه، مقایسه و رجحان مقایسه می‌کرد. بین آنها.

توحيد از اصول اعتقادي اسلام است و در ميان منابع اسلامي، قرآن بيش از هر منبع ديگري به تبيين آن پرداخته است. عالم‌ترين تبيين‌کنندگان توحيد با رويکرد قرآني امامان معصوم(ع) هستند که ديگران را به آن سفارش نموده‌اند. نوشتة پيش‌رو با شيوه «توصيفي و تحليلي» سخنان امامان معصوم (ع) دربارة توحيد ذاتي و صفاتي را تحلیل کرده است. در بخشي از مباحثي که از امامان(ع) دربارة توحيد، به‌ويژه توحید ذاتی و صفاتی صادر شده، به آيات صريح قرآن استناد و گاهی از مفاهيم و مفاد آيات استفاده شده است. براساس این رويکرد، مي‌توان براهين و استدلال‌هاي منطقي بر توحيد ذاتي و صفاتي اقامه کرد و اصول اعتقادي صحيح را از آيات زلال وحي استخراج نمود.

ویژگی‌ها و مصادیق امامت در تشیع امامی از مباحث مهم در کلام شیعی است که بسیاری از آموزه‌های اعتقادی تشیع امامی مبتنی بر آن است. ازاین‌رو، ائمة اطهار و عالمان شیعه کوشیدند تا با بهره‌گیری از قرآن به تثبیت اعتقادات شیعه در مسئله امامت بپردازند. نوشتة پیش‌رو با شیوه‌ای توصیفی ـ تحلیلی بر آن است تا یافته‌های قرآنی معصومان و استفاده‌های قرآنی عالمان شیعه را در مهم‌ترین ویژگی‌های امامت نظیر علم غیب‌، عصمت، نصب الهی امام، اثبات فرزندان رسول خدا بودن ائمه، افضلیت و حجت و هادی الی‌الله بودن آنان را تحلیل و تبیین کرده و استشهادهای قرآنی دربارة امامت ائمه به طور مصداقی را مورد بررسی قرار دهد.

در هر كاری، شناخت هدف برای رسيدن به نتيجه مطلوب حايز اهميت است، به ويژه اگر كسی بخواهد طرحی نو ارائه دهد و دنبال هدفی جديد باشد كه تا پيش از آن كمتر سابقه داشته است. در امور نظامی هر كسی به لحاظ ذهنيتی كه از آن دارد هدفی را برای خود تبيين می كند. اما اگر قرار باشد در وضع موجود تغيير داده شود و هدف عالی تر و در عين حال جديدی به دست آيد، لازم است ابتدا آن را برای مجريان به خوبی تبيين نمايد. در سيره نظامی معصومان (عليهم السلام) آنچه به عنوان هدف مورد نظر است متفاوت با اهدافی است كه تا آن روز مردم برای رسيدن به آن با ديگران می جنگيدند. از اين رو، بايد اين اهداف تبيين شوند تا نيروهای اسلام بهتر آن ها را بشناسند و در آن وادی گام بردارند. بنابراين، می توان گفت: هرجا شرايط فراهم بود معصومان (عليهم السلام) اقداماتی را در جهت تبيين هدف متعالی جهاد انجام می دادند؛ گاهی در قالب خطابه ای در آغاز جنگ، با رنگ و بوی اخلاقی نيروها را از حال و هوای جنگ های جاهليت دور می كردند؛ گاهی در وسط معركه قتال و زمانی نيز پس از اتمام كارزار و در نحوه گزارش آن به پشت جبهه، اقداماتی در اين جهت انجام می دادند. در اين نوشتار، ابتدا جايگاه جنگ و جهاد در اسلام با استناد به شواهد تاريخی مورد بررسی قرار گرفته است تا ملاکها و معيارهای مشروعيت نبرد با ديگران در سيره معصومان (عليهم السلام) معلوم شوند و تفاوت ديدگاه اسلام با سنت رايج جاهليت در اين امر مهم مشخص گردد. در ادامه، به اقدامات معصومان (عليهم السلام) برای تبيين اين اهداف مقدس پرداخته خواهد شد و در دو محور، تبيين اهداف نبرد برای نيروهای خودی و دشمن بحث خواهد شد.

پژوهش در سیره معصومان علیهم السلام برای معرفی آن اسوه های حقیقی به جامعه، ضروری است. سیره آن بزرگواران را میتوان در ابعاد فردی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بررسی کرد. یکی از محورهای سیره معصومان علیهم السلام، سیره نظامی آن بزرگواران است که ابعاد مختلفی دارد. یک بعد آن توجه به خدا و استمداد از او در تمام شرایط نظامی است. در این نوشتار ابعاد سیره معصومان علیهم السلام در این موضوع بررسی شده است. بدین منظور پس از جمع آوری نمونه های فراوانی از سیره آن بزرگواران به دسته بندی و تجزیه و تحلیل آن پرداخته شد. در روش آن بزرگواران توجه به خداوند، استمداد از او و توجه دادن دیگران به این امر، در تمام شرایط نظامی اعم از آماده سازی سپاه، سختیهای میدان جنگ، شکست ها، پیروزیها و مقابله با توطئه ها و فتنه ها، بسیار پررنگ و برجسته است.

از مسائل مهم در سیره معصومین (ع) اقدامات فرهنگی و معنوی آنان در نبردهاست از آنجا که هدایت مردم، دفع ظلم و اجرای عدالت از مهم ترین اهداف نبردهای معصومین است تا زمانی که رسیدن به این اهداف از راه های دیگر ممکن بود با دشمن نمی جنگیدند و اگر راهی غیر از نبرد نبود، قبل از شروع آن دشمن را به هدایت الهی دعوت می کردند و برای رسیدن به این هدف تلاش می کردند تا زمینه گفتگو با آن ها را فراهم کنند کلام و پیام الهی را به آنان برسانند و به نصیحت آنان بپردازند. گاهی برای اصلاح دیدگاه های گذشته، تفاوت جهاد در اسلام با جنگ های جاهلی را برای نیروهای خود و لشگر دشمن تبیین می کردند. اگر از این مرحله نتیجه لازم حاصل نمی شد و کار به درگیری نظامی می کشید با اقدامات فرهنگی مناسب تلاش می کردند تا نیروهای اسلام با بالاترین روحیه حماسی و جهادی وارد کارزار شوند و با عشق به شهادت جز به رضای الهی و لقاء حضرت حق فکر نکنند. بیان معارف دینی و معرفی مفاخر دینی از مسائلی است که معصومین (ع) حتی در میدان کارزار نیز از آن غافل نبودند. ذکر بعضی از احکام و مقررات دینی و تأکید بر سنت نبوی در امور نظامی و معرفی مقام و موقعیت معصومین (ع) از این نمونه هاست. در اقدامات فرهنگی علاوه بر فرهنگ سازی مسائل دینی، جبران ضعف های فرهنگی خودی ها و مقابله با فتنه های فرهنگی دشمن از مسائل مهم سیره نظامی معصومین است. که از جمله آن می توان مقابله با افراط و تفریط ها، خرافات جاهلی، بدزبانی و دشنام به لشکریان دشمن و خنثی نمودن اقدامات تفرقه افکنانه منافقین و پاسخ به شبهات اعتقادی دشمنان را نام برد. از آنجا که نائل شدن به (احدی الحسنین) از شعارهای اساسی نبردهای معصومین (ع) بوده است لذا توجه به معنویت در پیکارهای آنان جایگاه ویژه ای دارد. اخلاص در عمل و اینکه هر اقدامی فقط باید برای خدا باشد مورد اهتمام ویژه آن انوار طیبه بوده و به دیگران نیز تعلیم می دادند که این گونه باشند. توجه به قرآن مجید و معارف بلند آن در تربیت نیروهای اسلام و برای اتمام حجت با دشمن را در سیره ی معصومین (ع) فراوان می توان یافت. بهره گیری از نماز و ارتباط معنوی با ذات باری تعالی در قالب دعا و نیایش بر اساس تعالیم معصومین (ع) قوت بخش سربازان اسلام بوده و از آن ها انسان های پولادینی می ساخت که با نیرو و امکانات جنگی اندک دشمنان را به زانو در می آوردند و در مصائب و مشکلات نیز مهمترین پناهگاه مؤمنان مجاهد محسوب می شد. بعد از امام نبرد نیز جبهه شکر به درگاه احدیت ساییده و مردم را به سوی قدرت لایزال الهی راهنمایی می کردند.