جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

توسعه نیروی انسانی در هر جامعه‌ای از جمله مولفه‌ها و شاخصه‌های اصلی امنیت اجتماعی آن است و تاثیری نیرومند بر ثبات، رفاه و آرامش همه جانبه هر کشور دارد. قرآن کریم در برابر این مساله که سیاست نظام سلطه با تغییر باورها، امنیتی کردن فضای فرزند‌آوری و شکل‌گیری سبک زندگی همسو با آن، کاهش جمعیت جوامع اسلامی و در نتیجه تضعیف امنیت، اقتصاد و جمعیت نخبگانی آنان را طراحی و برای آن برنامه‌ریزی نموده است، سیاست کاهش منابع انسانی را سبب نابودی حرث و نسل و فزونی جمعیت را سبب امداد الهی، زینت و دل پذیری زندگی، اقتدار و امنیت جامعه اسلامی و مایه ترس و وحشت و بازدارندگی دشمنان می‌‌داند. این مقاله با یاد آوری این نکته مهم که مهندسی اجتماعی هر کشوری بر رشد و تراکم جمعیت و وجود نیروی انسانی فعال و پویا تمرکز دارد و البته نیازمند سیاست-گذاری اصولی و منطقی است، به شکل میدانی و تحلیلی نقش افزایش جمعیت در ثبات و تحکیم امنیت اجتماعی را از نگاه آیات و روایات بررسی نموده و یافته اصلی آن این است که امنیت اجتماعی بدون تمرکز بر سیاست توسعه جمعیت و برنامه اصولی برای آن امکان پذیر نیست.

قرآن‌محوری یکی از جریان‌های پیشینه‌دار در حوزه معارف دینی و ازجمله تشریع است. این جریان در اهل سنت با سابقه تاریخی مشخص و با طی فراز و نشیب‌های زیادی نضج گرفته و امروزه در میان برخی عالمان اهل تسنن پیروانی دارد. اما در نگرش شیعی آن نوپدید است. به تعبیر دیگر، اگر مشخصه اصلی قرآن‌محوری را مرجعیت انحصاری قرآن و نفی یکپارچه سنت بدانیم، این دو خصلت به‌طور تام و تمام در شیعه ظهور نیافته است. اما در عین حال نمی‌توان از رگه‌ها و لایه‌هایی از حضور این جریان در تفکر شیعی، همچون نگاه انتقادی به حدیث و سنت فقهی گذشته، شأن توضیحی و تأکیدی سنت، اعتبارزدایی از شهرت و اجماع و رها شدن از دیدگاه‌های گذشتگان چشم‌پوشی نمود؛ علائمی که به حضور نحیف و بی‌رمق سنت در فرآیند استنباط منجر شده است. نشانه‌ها و علائم این حضور، هم در اصل فرآیند اجتهاد، و هم در نتایج و پیامدهای آن قابل رهگیری است؛ علائمی که در سنت فقهی شیعه قابل هضم و توجیه نیست و نوعی تجدیدنظرطلبی را نمایان می‌سازد. این مقاله با همین نگاه و به استناد پیروان این نگرش، در صدد تبیین و بازنمایی بیشتر این نشانه‌ها و البته نقد و ارزیابی آنها می‌باشد.