جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هم­زمان با تألیف آثار متعدد در رشته جغرافیای توصیفی در قرن سوم هجری، کتاب البلدان نوشته ابن ­فقیه همدانی نیز در اواخر این قرن نگاشته شد. ابن­ فقیه بر اساس تقسیم مکاتب جغرافی­ نگاری اسلامی، پیرو مکتب عراقی است. وی در اثرش مکه را مرکز جهان دانسته و کتابش را با شرح این شهر آغاز کرده ­است. توجه به شیوه جغرافی­نگاری اقلیم یونانی و ایرانی در عین نگارش کتاب بر مبنای نواحی، نیاوردن نقشه، عجایب­ نگاری فراوان و پرهیز از خردگرایی و نیز پررنگ­بودن مایه­های هویت­ گرایانه میهنی از ویژگی­های جغرافی ­نگاری اوست. از نظر نوع ­شناسی نیز کتاب البلدان به جغرافیای اقتصادی و انسانی نزدی ک­تر است. اهمیت دیگر اثر، کمک به گره ­گشایی از بعضی مفاهیم تاریخی و فرهنگی ایران است. همچنین به­ علت فقدان سفر و مشاهدات میدانی، ابن­ فقیه از نظر منابع اطلاعاتی، بیشتر متکی بر منابع مکتوب و شنیداری است. این پژوهش تلاش دارد با روش تاریخی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، مکتب روشی و شیوه جغرافی­ نگاری وی را واکاوی و تحلیل کند.