جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از جمله مسائل مطرح در حوزه زبان دین و قرآن، معناداری، معرفت‌بخشی و واقع‌نمایی گزاره‌های قرآنی است. این مباحث ابتدا در خصوص متون مقدس یهودی مسیحی طرح گردید، سپس دامنه آن توسط برخی روشنفکران معاصر به زبان قرآن کشانده شد. آیت الله جوادی آملی، از جمله مفسران معاصری است که در صدد پاسخ به پرسش‌های نوپدید در خصوص زبان قرآن برآمد. در این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی با اشاره به برخی زمینه‌های چالش‌‌برانگیز زبان دین در جهان غرب، به تبیین دیدگاه آیت الله جوادی آملی پیرامون زبان قرآن پرداخته شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد بر خلاف ادعاهایی که زبان دین و قرآن را فاقد معنا و معرفت افزایی می‌دانند، در نگاه آیت الله جوادی آملی، زبان دین و قرآن بر اساس ادله برون دینی مانند: برهان حق، برهان هدایت، نارسایی معیار تحقیق‌پذیری و ادله درون دینی: مانند اوصاف سلبی و ثبوتی قرآن، اهداف قرآن و روش قرآن در بیان معارف و قصص، روایت ثقلین، معنادار، معرفت‌بخش و واقع‌نما می‌باشد.

رویکرد کارکردگرایانه به قصص قرآن توسط برخی افراد جریان اعتزال نو طرح گردیده است. نادیده انگاشتن جنبه واقع‌نمایی داستان‌ها از جمله مولفه‌های اصلی این نگرش است. در این مقاله با روش تحلیلی- توصیفی ضمن تبیین رویکرد کارکردگرایانه (ناظر به قصص قرآن)، به بررسی نسبت میان اهداف و اوصاف داستان‌های قرآن- که در متن قرآن بر آنها تاکید شده- با مساله واقع‌نمایی پرداخته شده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد اوصاف قصص (مانند وصفِ حق و أحسن) ظهور در واقع‌نمایی دارد و اهداف و اغراض مترتب بر قصص (مانند تثبیت قلب پیامبر، صدق دعوی نبوت و...) در بستر واقع‌نمایی قصص حاصل خواهد شد، و روش قرآن در نقل داستان‌ها گواه روشنی بر مطابقت گزارش‌های تاریخی قرآن با واقع بوده، و نگرش کارکردگرایانه در تحلیل قصص قرآن قرین توفیق نیست.