جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

سير الا¸باء القدّيسين البطاركة، در تاريخ بطريقان اسكندريه . ابن مقفع بيشتر شهرت خود را از تاريخى دارد كه براي بطريقان اسكندريه تأليف كرده است . اين اثر با بيان احوال قديس مرقس كه براساس روايات ، بنيان گذار كليساي اسكندريه بوده ، آغاز مى شود و به بطريق پنجاه و پنجم شنوده (859 -880م ) انجام مى پذيرد. او براي تأليف اين اثر مدت 8 سال در كتابخانه هاي مختلف مصر عليا و سفلى جست وجو كرده و از منابع قبطى و يونانى ، همچون نوشته هاي اُسبيوس قيساري 2، يوحناي اهل نيكيو3 و يك تاريخ كهن قبطى صعيدي در كار خود بهره برده است. برخى كتاب ابن مقفع را با «تذكرة آباء كليسا» در كليساي رُم مقايسه كرده اند. تاريخ بطريقان ابن مقفع بعدها توسط نويسندگان ديگر تكميل گرديد. نخستين كسى كه بر تاريخ وي ذيل نوشت ، ميخائيل اسقف تنّيس بود كه در 1051م شرح حال بطريقان اسكندريه را در فاصلة 880 -1046م بر آن علاوه كرد و در 1088م موهوب بن منصور بن مفرح ، شمّاس اهل اسكندريه ، نوشتة ابن مقفع را تهذيب و تنظيم كرد و شرح حال بطريق معاصرش كريستودُلُس 5 (1047-1077م ) را بر آن افزود. چندي بعد نيز يوحنا بن صاعد ملقب به ابن قلزمى شرح زندگى بطريقان را در فاصلة 1087-1166م بدان ضميمه كرد. تاريخ ابن مقفع بعدها در مغرب زمين اساس كار رنودو در «تاريخ بطريقان اسكندريه » قرار گرفت. همچنين اين نكته نيز مطرح شده كه ابن راهب مورخ مسيحى سدة 13م از تاريخ بطريقان و تاريخ مجامع ابن مقفع در كار خود به عنوان منابع اساسى استفاده كرده است. تاريخ بطريقان نه تنها منبع اصلى براي مطالعة تاريخ كليساي قبطى در قرون وسطى به شمار مى رود، بلكه اطلاعات پرارزشى هم دربارة تاريخ كليساي حبشه و مسيحيان به نوبه دست مى دهد. تاريخ ابن مقفع در فاصلة 1904-1910م به كوشش زايبولد در «مجموعة نوشته هاي مسيحى شرقى » در بيروت / پاريس به چاپ رسيد. اين ويرايش بر اساس نسخ خطى متعدد صورت گرفته و با شرح حال بطريق پنجاه و دوم يوسف خاتمه مى يابد. در همين اوان اوتز ويرايش ديگري از كتاب را به همراه ترجمة انگليسى در چند بخش در سلسلة انتشارات «آباء كليساي شرق» منتشر ساخت. در 1912م زايبولد چاپ جديدي از كتاب را بر اساس نسخة كهن هامبورگ به تحرير موهوب بن منصور انتشار داد كه شرح احوال قديس مرقس تا بطريق ميخائيل را مشتمل بود. جديدترين چاپ كتاب از 1943م به اهتمام «انجمن باستان شناسى قبطى» و به كوشش يسّا عبدالمسيح ، عزيز عطيه و بورمستر در قاهره آغاز شده است.