جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هنر تلاوت قرآن کریم، محمل مؤثر و زیبایی جهت انعکاس تعالیم و آموزه‎های هدایت‎گر الهی است که می‎تواند تأثیری شگرف در روح و جان انسان‎ها داشته باشد. این هنر با توجه به عجین‌بودنش با معجزه الهی در طول تاریخ اسلام به‌ویژه در دو قرن اخیر اهمیت و جایگاه خاصی در میان مسلمانان جهان پیدا کرده است. نوشتار حاضر با استفاده از منابع کتابخانه‎ای و برمبنای آموزه‎های قرآن و روایات اسلامی و پیمایش مراحل توصیف، تحلیل و تبیین ابعاد هنر تلاوت قرآن کریم را مورد بررسی ‌قرار ‌داده است. در این راستا ابعاد هنری تلاوت قرآن را در مواردی مانند صوت، لحن، تجوید و حفظ قرآن مورد بررسی ‌قرار ‌گرفت تا بتوان ابعاد هنری تلاوت قرآن را به نمایش گذاشت. نهایت آنکه از مهم‌ترین ابعاد هنر تلاوت، آشنایی با معنا و مفهوم آیات از طریق حفظ قرآن، تلاوت همراه با اداء و تجوید و به‌کارگیری صحیح وقف و ابتداء است.

زاویه دید زمانی، به بررسی زمان در روایت را بحث و در آن از سه جنبه اصلی ترتیب، دیرش و بسامد مطرح ‏می‏ ‏شود که باید آنها را در کل متن و نه دریک جمله بررسی کرد؛ این نوشتار به صورت توصیفی و تحلیلی به بررسی ‏‏زاویه دید زمانی در داستان حضرت ابراهیم و لوط در دو کتاب مقدس قرآن کریم و عهد عتیق پرداخته است، ‏نتایج ‏بدست آمده نشان می‏ دهد که اندیشه کلی حاکم بر دو کتاب بر زوایه دید زمانی تاثیر مستقیم داشته است؛ ‏ترتیب در ‏داستان عهد عتیق بارزتر از قرآن کریم می ‏باشد و زمان قرائت با زمان روایت نسبت هماهنگ‏تری در قران ‏کریم بر ‏عهد عتیق دارد و نیز بسامد در قرآن کریم مکرر و در عهد عتیق در اغلب از نوع مفرد است، این موارد از ‏ایدئولوژی ‏قرآن که هدایتی و تربیتی است و در عهد قدیم تاریخی است، را نشأت گرفته و به صورت کلی سعی در بیان آن را ‏دارد.‏

مطالعه نظم قرآن که گاهی ذیل بحث اعجاز مطرح می‎شود، با رویکردها، مدل‌ها و روش‌های گوناگون بررسی می‌شود، نوشتار پیش‏رو رویکردِ جدیدی به بررسی مسئله انتظام متنی قرآن با رویکرد زبانشناسی دارد و بعد از الگو قرار دادن مطالعات زبان‌شناسی‌ متن، ابعاد تازه‌ای از این انتظام مشخص می‎کند. روش مورد اتخاذ به ساختار بنیاد-خرد؛ که منجر به رونمایی از ساختارهای پیچیده‌ای چون؛ خوشه‌ای، شبکه‌ای‌واژه‌محور، ساختار متقارن، چینش تصدیری، چند پایگی متوازی، مطابقه شده‌است و ساختار آوا-بنیاد خرد؛ که در آن فواصل، تکرار حروف مقطعه در ابتدای سود و واج آرایی با نغمه حروف است تقسیم می‎شود. با تحلیل بافت‌های مجزا و با محور قرار دادن معنا در کنار ساختار ذیل هر بخش، نوعی وحدت رویه در بافت قرآن کشف و این امر منتج به ارتباط بسیار پیچیده‌، ولی حقیقی در این شکل از واحد‌های قرآنی شده و نمایی جدید از بعد اعجاز قرآن را با رویکرد زبانشناسی نمایان می‌سازد.

علما در مطالعة نظم قرآن به عنوان یک بحث اعجازین آن اتفاق نظر ندارند. متقدمان نظم را در معنای لغوی، نحوی و بلاغی دانسته‌اند و به صرف و نحو محدود کرده‌اند، اما متأخران آن را با اضافه کردن اسلوبیه و تناسب گسترش داده‌اند و به اتحاد کلّ سوره و در انتها، کلّ قرآن پرداخته‌اند. در این راستا، مخالفان و موافقان در حین بحث از اعجاز قرآن به بحث نظم پرداخته‌اند. اما قرآن به عنوان یک متن پیام‌محور که در آن زبان‌شناسی به نحو اعلایی به بررسی نظم در بین تک‌تک واژه‌ها و آیه‌ها می‌پردازد و در ادامة سوره و کلّ قرآن، دو شیوة «بینافردی» و «کارکرد متنی» مد نظر است که به ترتیب در اولی، زبان در خدمت برقراری و حفظ روابط اجتماعی قرار دارد و در دومی، کاربرد زبان برای تولید متون گفتاری یا مکتوب است. هدف پژوهش حاضر این است که با ذکر دیدگاه‌های مختلف دربارة نظم، به شیوة درون‌متنی و توصیفی‌ـ تحلیلی، سیر تطور مفهوم نظم را در طول تاریخ نشان دهد و مفهوم حقیقی و ملموسی از واژة نظم قرآن را اتخاذ کند.