جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر با درک ارزشمندی میراث تاریخی اصحاب حدیث و اثرگذاری آن در ذهن مخاطبان این آثار در موضوع اهل‌بیت‌(علیهم‌السلام) و شیعیان عصر اموی و با هدف کشف شبکه مضمونی موجود در این متون و برای رسیدن به الگویی که توضیح‌دهنده منطق کلی و شاکله آنها باشد، می‌کوشد تا به این سؤال پاسخ دهد که «اصحاب حدیث در ثبت اخبار اهل‌بیت‌(علیهم‌السلام) و شیعیان چه مضامینی را به مخاطبان ارائه می‌کنند؟» برای یافتن پاسخ ابتدا میراث تاریخی اصحاب حدیث در این زمینه بررسی شد و از میان آثار موجود، تاریخ خلیفه ‌بن ‌خیاط (ابن‌خیاط،240ق)، بقایای کتاب المعرفة و التاریخ (فسوی، 277ق)، تاریخ الامم و الملوک (طبری، 310ق)، المنتظم فى تاریخ الامم و الملوک، (ابن‌جوزى 597ق) انتخاب شد و داده‌های مرتبط با اخبار اهل‌بیت‌(علیهم السلام) و شیعیان از میان آنها استخراج و سپس با روش «تحلیل مضمون» و اجرای مراحل آن، داده‌ها تحلیل و مضامین نهفته در منابع منتخب کشف شد که چهار مضمون فراگیرِ «تشیع؛ جریانی سیاسی- مذهبی»، «تهدیدهای دائمی شیعیان برای حکومت»، «تلاش برای سرکوب شیعیان بر مبنای دین»، و «سرکوب شیعیان با تحمل خسارات» یافت شد که این مضامین با توجه به رویکرد اصحاب حدیث به خلافت، در جهت مشروعیت‌بخشی به رفتار امویان در قبال سرکوب اهل‌بیت‌(علیهم‌السلام) و شیعیان است.

ابن طباطبا و ابوالسرایا با همکاری یکدیگر، قیامی را در سال 199ه.ق. در کوفه پی‌ریزی کردند که به سرعت در بخش مهمی از جهان اسلام گسترش یافت، اما این حرکت پس از اندک زمانی رو به شکست نهاد و به دست عباسیان سرکوب شد. فراز و فرود این قیام‌ یکی از موضوعات شایسته پژوهش است. پژوهش حاضر با بهره‌گیری از منابع کهن و پژوهش‌های جدید، تأثیر عوامل مختلف را در اوج‌گیری و شکست این قیام بررسی می‌کند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد جایگاه اجتماعی ابن طباطبا، ابتکار نظامی و شجاعت ابوالسرایا، ایجاد پوشش دینی مانند مشروعیت دینی و هم‌گرایی علویان و تقویت بعد سیاسی قیام با روش‌هایی مانند انتخاب والی برای مناطق مختلف و ضرب سکه، نقش مؤثری در اوج‌گیری این قیام داشته است. هم‌چنین از عواملی، مانند مرگ زود هنگام ابن ‌طباطبا و خلأ رهبری پس از او، خودمحوری ابوالسرایا، سخت‌گیری بیش از حد در مورد عباسیان و هواداران ایشان، میل به غارت‌گری و فراهم نکردن پایگاه کمکی می‌توان به عنوان مهم‌ترین عوامل شکست این قیام نام برد

پژوهش حاضر با هدف نشان دادن تدابیر امام علی (ع) در مقابله با بحران‌های امنیتی تلاش می‌کند تا به سوال «مدل مقابله‌ امام علی (ع) با بحران‌های امنیتی با تأکید بر متن نهج البلاغه چگونه است؟» پاسخ دهد. برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا داده‌ها با روش کتابخانه‌ای از متن نهج‌البلاغه گردآوری شد. سپس با استفاده از روش تحقیق داده بنیاد و اجرای مراحل مختلف کدگذاری آن، 44 مقوله به دست آمد. سپس، مقوله‌ها حول محور مقوله محوری به هم مرتبط شد و نهایت در یک مدل درآمد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که حضرت عواملی مانند صدمه دیدن اخلاق و دین و اقتصاد، ناکارآمدی، فساد، شبهات، تضعیف پایگاه مردمی حکومت و تلاش دشمنان را علل پیدایش بحران‌های امنیتی می‌داند که برای مهار آن حکومت باید راهبردهایی را اتخاذ کند که در آن با تکیه بر دین اصلاحات در حکومت و جامعه صورت گیرد. رفتار کارگزاران کنترل شود و نظام سیاسی تحت رهبری واحد برای ایجاد صلح پایدار و حفظ یکپارچگی و کارآمدی تلاش کند. در عین حال، خود را ملزم به پاسخگویی و شفاف سازی با مردم بداند و با انجام درست وظایف و شایسته‌سالاری به رشد و توسعه و جلب رضایت عمومی توجه کند. در این میان ضمن آموزش و انذار مردم، با تبلیغات مستمر و روشنگری جامعه را آگاه نماید تا برای مقابله با بحران آماده شوند. اگر کار به رویاریی رسید به صورت پلکانی و مرحله به مرحله عمل کند و در نهایت دشمنان و خائنان را مجازات نماید. حکومت موظف است در تمامی این موارد اخلاق‌مداری و دینداری را سرلوحه خود قرار دهد.