جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در تحقیق حاضر بر اساس متن کتابِ شریف الصحیح من السیره النبی الاعظم9 به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که آیا رسول خدا9 در جنگ احد قوم خود را نفرین کرده است یا خیر؟ علامه جعفر مرتضی(ره) ذیلِ یکی از مباحث خود در جلد ششم از کتاب الصحیح با عنوانِ «هل یدعوا النبی علی قومه» به بررسی روایتِ مربوط به نفرین پیامبر اکرم9 در حق قریش اشاره کرده و به بررسی روایات در این زمینه پرداخته و در نهایت گزارشات در این خصوص را به دلیل تعارضاتی که در آن دیده شده است، نمی‌پذیرد.

شرک و بت‌پرستی در بین بشر همواره بوده است و یکی از بخش‌های اساسی دعوت انبیاء را دعوت به توحید و نفی شرک و مبارزه با آن تشکیل می‌دهد. این انحراف در جامعه جاهلی اعراب نیز بوده است. شناخت انحرافات و باورهاى دینى ساکنان جزیرة العرب و حجاز، پیش از ظهور اسلام ضرورى و سودمند است. این آگاهى از ادیان و مذاهب عصر جاهلى مى‌تواند خاستگاه انحراف‌ها و ریشه تحریف‌هاى در ادیان الهى را بشناساند. این شناخت به ما کمک مى‌کند تا بدانیم چگونه رسول الله9 توانست با آن انحراف‌هایى دینى مبارزه کند و در اندکى بیش از دو دهه، شرک و بت‌پرستى را در جزیرة العرب ریشه کن نماید. در پژوهش حاضر تلاش بر این است زمینه‌های کفر و بت‌پرستی در عصر جاهلیت به درستی تبیین گردد، تا برای همگام مشخص گردد که اسلام در چه زمینه‌ای توانست رخ نمایاند و زمینه‌های شرک و بت‌پرستی را به کلی بر طرف نماید.

برخی از مفسران متقدم، مانند وَهب بن منبّه و محمد بن صائب کَلبی و یوسف بن موسی قطان نه تنها در تفسیر سوره کهف، بلکه در چند جای دیگر تصریح کرده‌اند که ذوالقرنین همان کوروش هخامنشی است. در دوران معاصر، نخستین پژوهشگری که موضوع مطابقت کوروش با ذوالقرنین را پیش کشید سِر سید احمد خان (1817-1898)، از پیشگامان اصلاحات فرهنگی و بنیادگذار تجدد طلبی اسلامی در هند، بود. مولانا ابوالکلام آزاد (1888-1958)، وزیر فرهنگ دولت وقت هند، نیز همین نظریه را مطرح و به شکل مبسوط‌تری تبیین کرد. مرحوم علامه طباطبایی نیز، در المیزان، نظر ابوالکلام آزاد را پذیرفته و مشخصات کوروش را بر ذوالقرنین منطبق می‌داند. علامه طباطبایی در المیزان، پس از بررسی نظریه ابوالکلام آزاد، که اثبات می‌کند کوروش، پادشاه هخامنشی، همان ذوالقرنینِ ستوده شده در قرآن است، می‌نویسد: «هر چند بعضی از موارد گفته شده خالی از اعتراض نیست، لکن از هر گفتار دیگری انطباقش با آیات قرانی روشن‌تر و قابل قبول‌تر است». آیت الله مکارم شیرازی هم می‌نویسد: «درست است که در این نظریه نیز نقطه‌های ابهامی وجود دارد، ولی فعلاً می‌توان از آن به عنوان بهترین نظر درباره تطبیق ذوالقرنین بر رجال معروف تاریخی نام برد.»