جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

آموزش عالی یکی از زیرساخت های مهم نظام آموزشی هر کشور می باشد که وظیفه آن تربیت نیروی متخصص در زمینه های مختلف، پژوهش و ارائه خدمات تخصصی در حوزه‌های متنوع علم و فناوری به جامعه است. شیوه اداره و چگونگی برنامه‌ریزی و اجرا در آموزش عالی در مکاتب مختلف براساس نظام تربیتی آنها تفاوتهای زیادی دارد. اسلام به عنوان یک مکتب و دین جامع دارای نظام فکری ویژه ای می باشد و می‌تواند عناصر الگوی مطلوب آموزش عالی را تبیین نماید. عناصر یا اجزاء الگو شامل 1- اهداف 2- برنامه درسی (محتوای آموزشی) 3- متعلم 4- معلم 5- روشهای آموزشی 6- شیوه ارزشیابی می باشد. در این نوشتار براساس روش اجتهادی با استنباط از منابع چهار گانه شناخت دین (قرآن، سنت، عقل و اجماع) تلاش شده تا بایسته های مهم و قواعد کاربردی در عناصر الگوی آموزش عالی از منظر فقه تربیتی (به عنوان یکی از شاخه های فقه اسلامی) تبیین گردد. براساس یافته های این تحقیق از مهمترین بایسته ها و قواعد فقهی اهداف آموزش عالی لزوم همراهی تزکیه با تعلیم، وجوب حفظ نظام و منفعت رسانی به مومنین بوده و نیز در موضوع محتوا رعایت الاهم فالاهم، اخذ علوم دینی از اهل بیت علیهم السلام و تعاون بر نیکی است. در موضوع معلم، لزوم سلامت اخلاقی و عقیدتی، تواضع، عدم کتمان علم و در موضوع متعلم (دانشجو) لزوم تبعیت از احسن، تواضع، ادب، اهلیت کسب علم و ترک جدال و مراء دارای اهمیت ویژه‌ای می باشد. همچنین در باب روشهای آموزشی، توجه به میزان اثربخشی روش، رعایت تفاوتهای فردی و اصل زیبایی از منظر فقه با اهمیت است. در پایان عدالت به عنوان یک اصل مهم در ارزشیابی آموزشی مورد تاکید فقه تربیتی می باشد.