جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شاخص های رشد از سنین طفولیت تا جوانی از مسائلی است که از منظر دین و احکام فقهی مترتب بر آن قابل بررسی می باشد. رشد ، یک ملکه نفسانی و به منزله یک تحول فکری در انسان است ، که از منظر فقهای امامیه، متضمن وصفی که موجب برطرف شدن محجوریت از شخص می شود . رشد یعنی رسیدن به سنی که شخص، توانایی تشخیص حُسن و قُبح و نفع و ضرر و همچنین تمیز اوامر و نواهی را داشته باشد. شرط رفع حجر صغیر و تحقق اهلیت او، بلوغ و رشد با هم است. بر اساس آیات و روایات و اجماع فقها، شاخص های رشد تحت مؤلفه های عقل و بلوغ وسن ، در ابعاد رشد جسمی، شناختی، عبادی، اخلاقی و عاطفی قرار می گیرند . رشد یک امر نسبی است. از دیدگاه اسلام ، رشد معنای ارزشی و اخلاقی گسترده ای دارد. این کلمه در متون اسلامی معنای هدایت، نجات، صلاح و کمال یافتن است. بنابراین رشد در تعالی انسان جایگاه والا و ارزشمند دارد و انسان در مسیر کمال خویش می تواند به آن دست یابد. رشد در قرآن به معنای رشد جسمانی نیست. واژه رشد در فرهنگ قرآنی از واژه های حوزه عقل و فکر انسان است. رشد، کمال عقل است. از این رو نمی توان کسی را که عاقل است ، رشید نامید مگر اینکه به درجه کمال عقل برسد و دیگر اینکه از میان راههای مختلف قادر به انتخاب احسن باشد و همچنین انتخابش مبتنی بر حجت باشد ،که هر کدام از اینها مستندات قرآنی دارد. در این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی می باشد، اقوال و دلایل فقها در زمینه شاخص های رشد بررسی شده. در تمیز رشد از بلوغ، به طور معمول کودک سالم همراه با بلوغ جسمانی ، رشد عقلی نیز پیدا می کند. اما پرورش عقل قاعده عمومی نیست و گاه ممکن است مدتها به تاخیر بیفتد یا هیچ گاه تحقق نیابد. بر این اساس در فقه، درباره بلوغ و رشد و موضوعیت آنها برای تحقق اهلیت تصرف و اینکه آیا هردو به طور مستقل شرط تحقق اهلیت اند یا یکی از آن دو کافی است یا یکی اماره دیگری است احتمالاتی وجود دارد ، که همه این احتمالات مبتنی بر تفسیرهای مختلفی است که از آیه ابتلاء ارائه شده است. دلیل فقها بر لزوم احراز رشد و شرطیت آن درامور مالی ، استناد به آیات و روایات می باشد و همچنین بر اساس ادله فقهی، در امور عبادی و کیفری ، هرچند رشد لحاظ نمی شود وبلوغ و عقل شرط می باشد، اما عقل در این موارد، همان رشد عقلایی و اخلاقی می باشد.. از نظر فقها، در زمینه اعتبار عدالت در رشد در امور مالی، تردید و اختلاف وجود دارد و منشأ این اختلاف نیز اطلاق ادله می باشد. همچنین از نظر حقوق و کنوانسیون حقوق کودک، برای خروج از کودکی و دست یابی به شاخص های رشد، بلوغ و عقل لازم و ضروری است. رشد ، محصول تعامل متقابل وراثت و محیط است. و عوامل، موانع و راهکارهایی در این زمینه مؤثر است. مسأله شناخت در رشد کودک، از اصلی ترین مباحث است . در اینجا، خانواده و جامعه وظیفه خطیری بر عهده دارند.