جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«اصول و روش تربیتی پیامبران» موضوع اصلی این پژوهش است. این تحقیق، به دنبال بیان و تبیین معیارها و ملاک‌های تربیتی - اخلاقی است، که هریک از پیامبران در عصر خود با اُمّت خویش داشته‌اند تا توانسته رسالت هدایت خویش را به بهترین شکل به پایان برسانند. منابع اصلی این تحقیق، قرآن و روایات هستند؛ یعنی روش تربیتی پیامبران اولوالعزم و غیر اولوالعزمی مورد ارزیابی قرار گرفته که نام و سیره‌ی آن‌ها در قرآن ذکر شده است. اهمیت موضوع این تحقیق، آنجا خود را نشان می‌دهد که بدانیم: مسأله ی «تربیت» یکی از اساسی‌ترین نیازهای بشر در بُعد مادی و معنوی است؛ و زمینه‌های متعددی دارد؛ و تمایز انسان با حیوان و ربات، همین تربیت انسان است که او را اشرف مخلوقات قرار داده است. از این جهت، خداوند متعال برای تربیت انسان، پیامبرانی را مبعوث ساخته که صراط مستقیم را به او بنمایند، تا به درستکاری دنیوی و اخروی دست یابد؛ بنابراین هریک از پیامبران الهی به فرمان خدا، طبق سطح آگاهی مردم، شرایط جامعه و نیازهای روز قوم، روش تربیتی مخصوصی در پیش گرفته‌اند. البته همگی پیامبران، هم بر مردم ولایت ظاهری داشته‌اند و هم ولایت معنوی؛ و رسالت خود را بدون طلب هیچ‌گونه دستمزدی انجام داده‌اند؛ و تمامی آن‌ها یک هدف واحد را دنبال کرده‌اند و آن، دعوت مردم به یکتاپرستی، معاد و عمل صالح، و بازداشتن از مُنکرات و شرک و شیطان بوده است؛ اما روش‌های اختصاصی هر پیامبر، بنابر مقتضیات حال اُمّت خویش، شامل: امربه‌معروف و نهی‌ازمنکر، الگودهی، موعظه و پند و اندرز، أنذار و بشارت، بُرهان و دلیل عقلی و فلسفی، تشبیه و تمثیل و قصه‌گویی بوده است. لکن، روش تربیتی خاتم‌النبیین (ص)، جامع و تکمیل‌کننده‌ی روش‌های تمام انبیای الهی بوده است. اگرچه که به تعبیر قرآن، بسیاری از مردم، در برابر رسالت پیامبران مقاومت کرده و هدایت نشده‌اند؛ و بنابر وعده‌ی الهی هلاک شده و فقط عده‌ی کمی هدایت گشته و به سعادت نائل شده‌اند؛ اما باتوجه به گستردگی بحث، زمینه برای پژوهشگران آینده همواره باز است.