جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

معیارهای کاربست قاعدۀ « حجیّت مفاد جمله‌های مستقل قرآن» در المیزان و التحریر و التنویر

نویسنده:

علی راد ، روح الله شهیدی ، عاطفه محمدزاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع

کلیدواژه‌های اصلی :

تفسیر المیزان (علامه طباطبایی، قرآن به قرآن و اجتهادى‌)

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

قاعدۀ «حجیّت مفاد جمله‌های مستقل قرآن» از قواعدی است که در تفاسیر معاصر بدان توجّه شده است. علامه طباطبایی و ابن‌عاشور در لابه‌لای مباحث تفسیری در المیزان و التحریر و التنویر این قاعده را به کار بسته‌اند. با این حال، معیارها و شرایط کاربست آن را در چارچوب نظریۀ منسجمی تشریح نکرده‌اند تا دیگران بتوانند این قاعده را به‌گونه‌ای روشمند در مطالعات تفسیری به کار گیرند و گستره و صحّت بهره‌گیری این دو مفسر از قاعدۀ یادشده را بسنجند. از گردآوری و تحلیل دیدگاه‌های علامه طباطبایی و ابن‌عاشور چنین به دست می‌آید که هر دو در کاربرد این قاعده بر معیارهایی مشترک ــ مانند اشارۀ جملات به سنن الهی، دلالت جمله‌ها بر ضوابط اعتقادی و اخلاقی، وجود تعلیل در جملات، و تطابق جمله‌ها ــ با مثال‌هایی تکیه زده‌اند. روایات معصومان (ع) و قانون «موردْ مخصص نیست» از معیارهایی است که علامه طباطبایی به‌طور اختصاصی بدان توجّه کرده است. ازاین‌رو، با آنکه هر دو مفسر در به کار بردن قاعدۀ یادشده تا حدودی با یکدیگر همراه بوده‌اند؛ اما، درمجموع، علامه طباطبایی به‌دلیل بهره‌مندی از روایات و آموزه‌های تفسیری اهل‌بیت (ع)، در کاربست نظام‌مند این قاعده از ابن‌عاشور پیشی گرفته است.

صفحات :

از صفحه 173 تا 202

مشخصات اثر

عنوان :

داستان قتل غلام توسط خضر؛ تحلیل و ارزیابی رهیافت‌های تفسیری

نویسنده:

علی راد ، عاطفه محمدزاده

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع تازه های تحقیق

چکیده :

آیات 74 و 80 سورۀ کهف از نمونه آیاتی به‌شمار می‌‌روند که در نگاهی سطحی با برخی از مبانی اعتقادی و تشریعی اسلام همسو نیستند. حکم به‌‌ قتل‌‌ غلام پیش از اثبات جرم او و توجیه این عمل با قرائنی چون علم به کافرشدن وی در آینده یا ترس ‌‌و اکراه از وقوع این رخداد، اساسی‌ترین اشکال ظاهری این آیات است. برخی از مفسران کوشیده‌‌اند تا با بهره‌‌مندی از رهیافت‌‌های ‌‌روایی، ادبی، فقهی، کلامی و عرفانی راه‌‌حلی برای ‌‌این‌‌ مسئله پیدا کنند. آنان با استناد به ادلۀ نقلی و عقلی، تحلیل‌‌هایی از ماجرا ارائه کرده و در این ‌‌راستا، غالباً از جریان‌های ‌‌تفسیری وابسته به آن تأثیر پذیرفته‌‌‌اند. پژوهش‌‌ حاضر با رویکرد تحلیلی- انتقادی، پس از بازیابی هریک ازاین ‌‌رهیافت‌ها، به تبیین‌‌ نگره‌‌های ‌‌موجود و ارزیابی آنها پرداخته، و تأثیر مکاتب ‌‌تفسیری مختلف را در تحلیل‌‌های ‌‌مفسران شیعه و اهل‌‌‌سنت در طول تاریخ‌‌ تفسیر قرآن بررسیده ‌‌است. دراین‌‌‌میان، به‌‌نظر می‌‌رسد رهیافت‌‌ کلامی و به‌ویژه نگرۀ‌‌ باورمندی به حکمت‌‌ الهی بیشتر از راهکارهای ‌‌دیگر گره‌‌‌‌گشا بوده، و ضمن هم‌‌خوانی با اصول و فروع دین، با سایر رویکردها هم تعارضی نداشته ‌‌است.

صفحات :

از صفحه 289 تا 324

مشخصات اثر

عنوان :

نقدی بر ترجمۀ کتاب علوم الحدیث و مصطلحه

نویسنده:

عاطفه محمدزاده

نوع منبع :

نمایه مقاله , نقد و بررسی کتاب

چکیده :

کتاب علوم حدیث و اصطلاحات آن، ترجمه یکی از مهمترین تألیفات صبحی صالح با عنوان علوم حدیث و مصطلحه است که انتشارات اسوه سالهاست چاپ آن را برعهده داشته است. بهرغم تأثیر این کتاب در آموزش و نشر دانش مصطلحالحدیث و اهمیت آن بهعنوان یکی از منابع آزمون کارشناسی ارشد، اشکالهای مربوط به ترجمه کماکان در آن مشهود است. افزودن مطالب اضافه یا کاستن از محتوای متن مادر، ترجمۀ اشتباه و متضاد با عبارات عربی، غلطهای تایپی و ویرایشی از مهمترین کاستیهای این کتاب بهنظر میرسد. نوشتار حاضر با هدف نقد و بررسی این کتاب نشان میدهد که ترجمۀ مذکور، فاقد معیارهای لازم بهعنوان یک اثر علمی و آموزشی است.

صفحات :

از صفحه 5 تا 16

مشخصات اثر

عنوان :

حجیت مفاد فرازهای مستقل قرآن؛ رهیافتها و زمینهها (مطالعه موردی، آیه 189 بقره)

نویسنده:

محمد علی مهدوی راد ، روح الله شهیدی ، عاطفه محمدزاده

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF مراجع متن

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی

چکیده :

قرآن، کتاب هدایتی است که به‌دلیل جاودانگی، محدودۀ خطابش منحصر به مردمان عصر نزول نیست. احادیث معصومان علیه‌السلام با جایگاهی که در تفسیر قرآن دارند، اصطیاد پیام‌های ماندگار این کتاب را هموار می‌سازند. این مهم در تفسیر فرازهایی همانند «وَ أتُوا البُیُوتَ مِن أَبوابِها» که مستقل از بستر تاریخی زمانۀ نزول، بر معنای دیگری هم دلالت دارند، بروز نموده و زمینۀ توجه بسیاری از مفسران نسبت به قاعدۀ «حجیت مفاد فرازهای مستقل قرآن» را تدارک دیده است. باور به مَثَل بودن این فراز و گرایش تفسیری برخی مفسران از دیگر عواملی است که زمینه‌ساز نگاه استقلالی به این جمله است. نوشتار حاضر با تحلیل دیدگاه‌های گوناگون، ضمن اثبات معناداری فراز مذکور در خارج از سیاق آیۀ 189 بقره، نشان می‌دهد تفسیر روایات بر پایۀ استقلال مفاد آن، قاعده‌ای تفسیری و عملاً آموزشی برای مفسران است.

صفحات :

از صفحه 77 تا 98

مشخصات اثر

عنوان :

نقد و بررسی فضائل اهل بیت(ع) در تفسیر الحدیث محمد عزّه دروزه

نویسنده:

مهدی لطفی، عاطفه محمدزاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

چکیده :

تفاوت دیدگاه فریقین در تفسیر آیات مربوط به فضائل اهل بیت(ع) از چند محور قابل بررسی است. در اغلب موارد اختلاف نظر مفسران به برداشت آنها از ظاهر آیات، سیاق آنها، روایات اسباب النزول و مستندات تاریخی برمی گردد. قرآن پژوهان شیعه با تکیه بر روایات صحیح معصومین(ع)، مصداق این آیات را خویشان نزدیک و خاص رسول اکرم(ص) می‌دانند. اما محمد عزّه دروزه با استناد به ترتیب نزول آیات و سوره‌ها، سیاق آیات و نظر برخی از مفسران و محدثان اهل سنت، روایات شیعه را ساختگی و حاصل تعصب مذهبی آنها می‌پندارد. وی هر چند در لابلای مباحث، وجوب احترام اهل بیت(ع) را تذکر می‌دهد اما با اعتقاد به عدم مناسبت خاص در نزول برخی آیات و عمومیت مصداق آنها، هیچ گونه ارتباطی بین محتوای آنها با موضوع گرامیداشت اهل بیت(ع) نمی‌یابد. در این مقاله استدلال‌های دروزه با کمک شواهد درون متنی و برون متنی، تحلیل و با استفاده از منابع شیعه و سنی بررسی و نقد می‌شود.

صفحات :

از صفحه 193 تا 224

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی دورۀ دعوت پنهانی پیامبر (ص) با تکیه بر مفهوم شناسی عبارت «فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَر»

نویسنده:

عاطفه محمدزاده، امیر احمدنژاد

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

مشخصات اثر

عنوان :

زمینه‌های تاریخی و علمی گرایش شریف مرتضی به نظریۀ «صرفه»

نویسنده:

امیر احمدنژاد، عاطفه محمدزاده

نوع منبع :

مقاله

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

کلیدواژه‌های اصلی :

اعجاز قرآن , صرفه , رویکرد

چکیده :

سيد مرتضي، اديب و متكلم نامدار شيعه، از قائلان به نظرية «صرفه» است. او به اقتضاي شرايط محيطي و با آگاهي از ويژگيهاي صرفه، آن را برگزيد. برخورد با بحران اشكالگيري يهوديان و مسيحيان غيرعرب در بحث اعجاز قرآن، مباحثات كلامي مكاتب اسلامي در تبيين وجوه اعجاز و ايجاد فضاي آزاد در اين نوع مجادلات، از مهمترين عوامل تاريخي گزينش اين نظريه از سوي او به شمار ميرود. تأملات ادبي و كلامي سيد، اعم از لزوم تكيه بر معيارهاي غيرذوقي در سنجش بلاغت قرآن، پيچيدگي تفهيم امتناع هماوردي با قرآن در تقريرهاي اعجاز بياني و عموميت فهمپذيري صرفه نيز، در انتخاب اين نظريه از سوي او تأثير بسزايي داشته است. نوشتار حاضر ميكوشد تا ضمن بررسي منشأ طرح اين نظريه در عصر سيد مرتضي، زمينههاي تاريخي و علمي رويكرد وي را مورد تحليل قرار دهد.

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید