جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فریضه زکات به‌عنوان یکی از آموزه‎‌های الهی دارای آثار متعددی در حوزة اخلاق اقتصادی است. یکی از این آثار، پیامدهای تربیتی در اخلاق اقتصادی است. وجود ناهنجاری‌های اخلاقی در بستر جامعه و عدم شناسایی و تحلیل فریضه زکات به‌عنوان ظرفیتی اقتصادی جهت ساماندهی مسائل اخلاقی و تربیتی، مسئله‌ای است که موحب شده است این پژوهش به بررسی آثار تربیتی فریضۀ زکات در اخلاق اقتصادی به‌پردازد. این تحقیق به روش کتابخانه‌ای و تحلیلی صورت می‌گیرد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که فریضۀ زکات در قالب یکی از موضوعات اقتصادی مطرح در امور اخلاقی و تربیتی هم‌زمان موجب ارتقای مسئولیت‌پذیری اجتماعی، ایجاد صمیمیت و برادری، رسیدگی به معضلات تربیتی کودکان کار، دوری از عادات زشت، تقویت ایمان و دوری از کفر، احترام به حقوق شهروندی، تقویت رأفت اجتماعی، تضمین پرداخت داوطلبانه، اصلاح انگیزه‌های افراد، عدالت آموزشی و پرورشی می‌شود و روابط اجتماعی و فردی میان افراد جامعه را تقویت و استحکام می‌بخشد.

گذشت چهل سال از انقلاب و ورود به گام دوم آن، اين مسئله را پررنگ‌تر مي‌سازد که با وجود پيشرفت‌هاي بسيار در بخش‌هاي مختلف، ازجمله مسائل علمي، همچون هسته‌اي، موشکي، پزشکي، نانو و سلول‌هاي بنيادين؛ چرا هنوز تا رسيدن به اهداف اقتصادي موردانتظار انقلاب در گام دوم فاصله وجود دارد؛ الگوهاي غربي در اين زمينه جواب نداده‌اند و محققان در جست‌وجوي الگوي اقتصادي مناسب گام دوم انقلاب و راهبردهاي مناسب آن هستند. هدف اين تحقيق بررسي مؤلفه‌هاي اقتصادي گام دوم انقلاب و معرفي راهبردهاي اقتصاد مقاومتي به‌عنوان الگوي اقتصادي گام دوم انقلاب است. روش تحقيق به‌صورت کتابخانه‌اي است. مؤلفه‌هاي اقتصادي گام دوم انقلاب عبارتند از: مقاومت بلندمدت، مبارزه با چالش دروني و بيروني، الگويي بومي، ايجاد زيرساخت‌هاي اقتصادي عدالت اقتصادي و مبارزه با فساد، حضور فعال جوانان، بهره‌مندي از فهرست طولاني امکانات. مؤلفه‌هاي اقتصاد مقاومتي عبارتند از: مقاومت، دانش بنياد، جهادي، مولد، درون‌زا و برون‌گرا، بلندمدت، عدالت بنيان، مردمي بودن و... که الگويي مناسب جهت پاسخ به مؤلفه‌هاي اقتصادي گام دوم انقلاب است.

مفهوم «خودگروي» يکي از مباحث اخلاق هنجاري است که براساس نوع غايت با تبيين انگيزة رفتار انسان در نظريات علوم انساني نقش ايفا مي‌کند. مفهوم «خودگروي» مطرح در نظريات علوم انساني غربي متخذ از مباني فلسفي و انديشة فلاسفة پس از عصر نوزايي است. فقدان آگاهي لازم نسبت به مباني فلسفي و انديشه‌هاي فلاسفة غرب موجود در نظريات علوم انساني غربي مسئله‌اي است که موجب شده تصوير صحيحي از اين مفهوم نزد محققان علوم انساني ترسيم نشود و موجب به‌کارگيري همان بار معنايي مفهوم خودگروي موجود در علوم انساني غربي در علوم انساني اسلامي گردد. اين در حالي است که مباني فلسفي و انديشة فلاسفة غربي مغاير با مباني و انديشة اسلامي است. هدف اين پژوهش آگاهي از مفهوم «خودگروي» متخذ از مباني فلسفي و انديشه فلاسفة غرب و آثار آن در نظريات علوم انساني اسلامي است. اين تحقيق به روش توصيفي ـ تحليلي انجام شده است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد مباني فلسفي همچون دئيسم، تجربه‌گرايي، اومانيسم و عقل‌گرايي در شکل‌گيري مفهوم «خودگروي» مؤثر بوده و در انديشة فلاسفه‌اي مانند هابز، مندويل، هيوم، نيچه و فرويد خود را نشان داده است.

ازجمله ویژگی منحصربه‌فرد اقتصاد اسلامی انفاق، ایثار و مواسات مالی است که نقش بسیار مهمی در توزیع ثروت و درآمد دارند. این امور با وجود ظرفیت بسیار، کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند. تبیین نقش آنها در توزیع ثروت و درآمد می‌تواند در این راستا بسیار راهگشا باشد. هدف این پژوهش تبیین نقش این موارد در توزیع ثروت و درآمد است، تا با تبیین نقش آنها، آنچه شایسته تقویت این موارد است، رقم خورد. این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و به صورت تحلیلی ـ توصیفی انجام شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد انفاق، ایثار و مواسات مالی آثار و برکات زیر را به دنبال دارد: تضمین پرداخت داوطلبانه، تقویت قرابت و نزدیکی مردم با نظام اسلامی، عدالت اقتصادی، کاهش فقر، امنیت اقتصادی، کاهش فاصله طبقاتی، تأمین اجتماعی، حذف واسطه‌های غیرلازم، ایجاد محبت و صمیمیت میان مردم، تسریع ظهور آثار توزیع ثروت، اشتیاق مردم به توزیع ثروت، صرفه‌جویی در هزینه‌های توزیع، تعدیل ثروت، تعدیل توزیع ثروت و درآمد، کاهش مشکلات و معضلات اجتماعی.