جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

زبان قرآن یکی از مسائل مهمی است که درفهم، آموزش و ترویج قرآن کریم نقش بسزایی دارد؛ لذا از سده‌های نخستین پس از اسلام مورد توجه مسلمانان قرار گرفته است. بنابراین حدوداً از قرن دوم هجری می‌توان اشارات زبان شناختی را در آثار دانشمندان اسلامی جستجوکرد. این بحث در دوران معاصر متأثر از نظریات متکلمان و فیلسوفان در خصوص قرآن کریم است.از جمله نظریه‌های مهمی که در زمینه‌ی زبان قرآن مطرح شده است عبارت است از: زبان عقلاء، زبان نمادین، زبان قوم، و زبان تمثیل. به نظر می‌رسد که نمی‌توان هریک از این نظریات را به کل آیات قرآن کریم تعمیم داد، بلکه محور بیان قرآن، زبان عرف عقلاء است ولی این به معنای نادیده گرفتن دیگر شیوه‌های زبانی نیست بلکه درجایی برای بیان مقاصد والای خویش که از فهم و ادراک بشری بسیار بالاتر است از زبان نمادین و تمثیل استفاده نموده و در مقامی دیگر آن را در چارچوب همان زبان قومی می بینیم که پیامبر در میانشان مبعوث شده بود.از آنجایی که زبان عقلاء همان زبان ادبی عربی مشترکی است که خطیبان و شاعران از آن استفاده می‌کردند تک تک عناصر زبانی که که در آن دوران به کار می‌رفته و توسط ادیبان و دانشمندان بعدی از جمله سیوطی بازشناسی و نام‌گذاری گردیده است مورد توجه قرار داده‌ایم؛ در این راستا به آثار سیوطی مراجعه کرده و عناوینی چون اطناب و ایجاز، مساوات، استعاره، تشبیه و معرب و مشترک را در ارتباط با کلام الهی را باز شناسانده‌ایم. به نظر می‌رسد که سیوطی زبان قرآن را با بلاغت آن پیوند زده و این مسأله در بخش قابل توجهی از آثار او مطرح شده است.و در نهایت آراء سیوطی با آرا دیگران مورد مقایسه ی اجما‌لی قرار گرفته است که در اکثر موارد به جز چند نمونه‌ی اندک مانند معربات، مشترک لفظی و ترادف اختلاف نظر چشمگیری مشاهده نگردید.