جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

خطبه غدیر به عنوان یکی از مهم‌ترین سخنرانی‎های پیامبر اکرم(ص) در میان جمع کثیری از مسلمانان در سال دهم هجرت ایراد گشته و حاوی پیام‌های بسیار مهمی است که مطالعه دقیق آن برای آشنایی با ماهیّت حقیقی دین اسلام و ارکان اصلی آن ازجمله امامت و ولایت، ضروری می‎نماید. از آنجا که این خطبه در سه نقل متفاوت گزارش شده، لذا بررسی دقیق محتوای آن‌ها به منظور کشف ارتباط این متون جهت دستیابی به محتوای کامل فرمایش پیامبر اکرم(ص)، نیازمند بهره‌گیری از روش‎های تحقیق میان‌رشته‌ای متن محور و معتبری است که قابلیّت تجزیه دقیق متون و ترسیم الگوی کلی متن را داشته باشد. به همین منظور در این پژوهش تلاش شده با بهره‌گیری از روش‌ «تحلیل محتوا»، ابتدا هرکدام از سه متن گزارش شده به‌عنوان خطبه غدیر، جداگانه تحلیل و سپس با استفاده از تکنیک «تحلیل محتوای مقوله‌ای»، ساختار هندسی هرکدام از این متون به جهت مقایسه تطبیقی با یکدیگر ترسیم گردد. یافته‎های تحقیق نشان می‌دهد این سه گزارش با وجود اختلافات اندک، شباهت‌های محتوایی بسیاری داشته و بر مضامین و مقوله‌های خاص و ثابتی تأکید دارند و این قابلیّت را ایجاد می کند تا ساختار هندسی آن‌ها با یکدیگر ادغام شوند. بی شک نتایج این تحقیق، زمینه اثبات اصالت و اعتبار هر سه خطبه را فراهم می آورد

تفسیر عرفانی یکی از قدیمی­ترین گونه­های تفسیری است. جهان­بینی مخصوص­ عرفا و سبک خاص نگارشی ایشان موجب شده این گونه­ی تفسیری در دوران مختلف و از ابعاد متنوع مورد نقد قرار بگیرد. این تنوع انتقادات ریشه­یابی به جا بودن یا صحیح نبودن انتقادات را کمی دشوار می­نماید به همین خاطر با گونه شناسی این انتقادات در گام اول می­بایست ریشه و منشأ هر انتقادی که در این زمینه مطرح گردیده است را مشخص نمود و در گام بعدی با تحلیل هر کدام از این گونه­ها اعتبار یا عدم اعتبار آن‌ها را تعیین کرد، تا نهایتاً امکان تصمیم گیری نهایی در زمینه داوری در مورد این انتقادات فراهم آید. مقاله پیش رو با توجه به این دو گام به بحث و بررسی انتقادهایی که تاکنون در زمینه تفسیر عرفانی ارائه شده است پرداخته و شیوه­ نقدی متفاوت را در مواجهه با این تفاسیر پیشنهاد می­نماید.