جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

رفتار حاکمان صدر اسلام با اهل ذمه به عنوان یک اقلیت دینی در جامعه اسلامی از جنبه­های مختلفی شایستة بررسی است. امیرالمؤمنین علی7هم در ایام حکومت خود نظام رفتاری ویژه­ای داشت که زمینه­ساز روابط مسالمت­آمیز پیروان ادیان مختلف و گرایش مسیحیان به اسلام شد. نظام رفتاری امیرالمؤمنین علی7 با مسیحیان عصر حکومت خود را در چهار حیطة اجتماعی، اعقتادی، سیاسی و اقتصادی می­توان بررسی کرد. نوشتار حاضر می­کوشد ضمن ارائه گزارشی از این چهار حیطه و مؤلفه­های فرعی آن، نشان دهد که برخورداری از حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، عقیدتیِ مسلمانان و غیر مسلمانان جامعه جزو نخستین اولویت­های امیرالمؤمنین علی7 در دوران حکومت ایشان بوده است

ائمه شیعه به تناسب حال و مقام از راه­ های متعددی چون خطبه ­خوانی، حلق ه­های وعظ و نام ه­نگاری به انتقال مفاهیم و آموزه­ های اسلامی می ­پرداختند. تا عصر امام کاظم امکان ارتباط مستقیم و بی واسطه امامان با شیعیان تا حدی وجود داشت؛ اما با افزایش فشارهای سیاسی دستگاه خلافت بر شیعیان و ب ه­سبب پراکندگی پیروان ائمه در مناطق مختلف ارتباط حضوری و گفت­ و گوی شفاهی شیعیان با امامان جای خود را به مکاتبات و نامه ­نگاری داد. تقریبا از عصر امام کاظم به بعد نامه ­نگاری به یکی اصلی‌ترین شیوه انتقال مفاهیم و آموزه­ های دینی تبدیل شد. سؤال اصلی پژوهش این است که نامه ­های ائمه خطاب به شیعیان از دوره امام کاظم تا آغاز غیبت کبری، از چه ویژگی­ های محتوایی، ساختاری و ادبی برخوردار بوده است؟ تأمل در این متون، که در آستانه­ عصر غیبت صغری تنها ابزار مکتوب امامان برای حفظ ارتباطشان با شیعیان بوده، نشان می ­دهد که آنان از هرحیث جانب احتیاط را رعایت می­ کردند تا آسیبی به مخاطبان نرسد و از همین ­رو استفاده از آرایه ­هایی چون استعاره و کنایه در این نوشته ها معمول بوده­ است. به­ لحاظ مضمون نیز این نامه ها حاوی آموزه­ های اصیل اسلامی، خاصه مفاهیمی چون امامت عامه و امامان، غیبت امام، احکام شرعی و نکوهش غالیان بوده­است.

رفتار حاکمان صدر اسلام با اهل ذمه به عنوان یک اقلیت دینی در جامعه اسلامی از جنبه­های مختلفی شایستة بررسی است. امیرالمؤمنین علیعلیه السلام هم در ایام حکومت خود نظام رفتاری ویژه­ای داشت که زمینه­ساز روابط مسالمت­ آمیز پیروان ادیان مختلف و گرایش مسیحیان به اسلام شد. نظام رفتاری امیرالمؤمنین علیعلیه السلام با مسیحیان عصر حکومت خود را در چهار حیطة اجتماعی، اعقتادی، سیاسی و اقتصادی می­توان بررسی کرد. نوشتار حاضر می­کوشد ضمن ارائه گزارشی از این چهار حیطه و مؤلفه­ های فرعی آن، نشان دهد که برخورداری از حقوق سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، عقیدتیِ مسلمانان و غیر مسلمانان جامعه جزو نخستین اولویت­های امیرالمؤمنین علیعلیه السلام در دوران حکومت ایشان بوده است.