جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نخبه‌شناسی یکی از موضوعات راهبردی جهت رشد و توسعه هر جامعه‌ای است. قرآن کریم بنا به قاعده جهان‌شمولی، ویژگی هدایتی و تبیین موضوعات کلیدی، دارای سازوکاری جهت بیان مؤلفه‌های نخبگی می‌باشد. دستیابی به تعریفی جامع و کامل از نخبه بر مبنای توانمندی‌ها و اثربخشی آن در جامعه و شاخصه‌های نخبگی بر اساس آموزه‌های وحیانی مورد نظر می‌باشد. این پژوهش از روش توصیفی ـ تحلیلی و با مطالعه متون دینی و جامعه‌شناسی انجام‌شده است. نخبگی در قرآن کریم بر خلاف فرهنگ غربی که بر پایه تفکر «اومانیستی» استوار شده، بر مبنای انتخاب بهتر «به‌گزینی» از هر حیث، در سایه «مدیریت توحیدی» و «اثربخشی» در جامعه پی‌ریزی شده است. بر اساس مؤلفه‌های فوق، سه سطح نازل، میانی و عالی برای نخبگان در قرآن کریم قابل تصور می‌باشد و طبق این شاخصه‌ها می‌توان بازتعریف «نخبه» را از منظر قرآن تبیین نمود.

پس از گذراندن فصلی از تاریخ به نام مدرنیسم و سپس عصر چارچوب گریز پست مدرنیسم ما با پدیدهانزوای نسبی ادیات متعارف روبروایم و به دنبال آن نوع جدیدی از پلورالیسم دینی پا به عرصه وجود گذاشت.و به این ترتیب طی چند دهه دنیا مملوء از دین نماها، عرفان ها،فرقه ها، کیش و مسلک های جدید شد که گویی برای همه سلیقه ها عرصه ای برای خودنمایی بود. اما آنچه بنابر دلائل و شواهد تجربی به خوبی پیداست، خطر روزافزون رشد انواع بیماری ها و سردرگمی های روحی است؛ بطوریکه گویا به مجرد فراهم آمدن امکانات زیستی، بهداشتی، رفاهی، علمی و ... انسان این عصر به چالش های عمیقی در کیفیت زندگی خویش برخورده است. بعضی بر این عقیده اند که در گذشته برای جبران این کیفیت های از دست رفته زندگی روزمره و نیز پر کردن خلاء های عمیق بینشی، پدیده دین می توانست به نحوی پاسخگوی این مصائب بوده و نقش درمانگری را ایفا کند. اما دین نیز همچون هر پدیده یا نهاد اجتماعی دیگری در طول حیات خود دچار تغییر و تحولات بسیار بوده است. صورتهای جدیدی بوجود آمده اند که دیگر براساس معیار قدسیت یا اعتقاد به الوهیت، دین محسوب نمی شوند، اما همان کارکرد را دارند، در واقع اصرار به استفاده از تعریف ماهوی دین در واقع نادیده گرفتن ویژگی های مختلف یک پدیده در طول تاریخ است. با توجه به این مقدمات و به علت رشد و گسترش کنونی این گرایش های نوین معنوی،که اغلب نیز با پیشینه های غربی و شرقی در ایران تولد یافته اند، پرداختن به عوامل اجتماعی مرتبط با این نوع جدید عرفان مخصوصاً در میان دانشجویان، لازم و ضروری می نماید. تحقیق حاضر با استفاده از روش پیمایش انجام گردیده و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری 10538نفر، در واقع کل دانشجویان دانشگاه مازندران و حجم نمونه با استفاده از روش کوکران ، 400 نفر بوده است. یافته ها ی بدست آمده از تحقیق نشان می دهند که 55.9 درصد دانشجویان دانشگاه مازندران گرایش زیادی به جنبش های دینی جدید و 2.3 درصد دانشجویان گرایش کمی به این جنبش ها دارند. در این میان بالاترین میزان گرایش به جنبشهای دینی جدید در بین دانشجویانی مشاهده شده است که هنوز ازدواج نکرده بودند، از نظر وضعیت اشتغال بیکار بودند، جزو اقوام طبری، گیلک و ترک بودند و والدین آنها به طبقه اجتماعی متوسط تعلق داشتند. در نهایت، آزمونهای همبستگی، نشان داد که میان اقوام مختلف و ابزار کسب اطلاعات دینی و گرایش به جنبش های نوین دینی رابطه معنادار وجود دارد.