جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

حرکت تکاملی جامعۀ انسانی نیازمند آرمانی ارزشی به‌عنوان غایت فرازمانی و فرامکانیِ تحول و صیرورت فرد و جامعه است، تا در امتداد ارزشیِ آن آرمان، مطلوبیت‌های زمانی و مکانی در عرصه‌های مختلف فرهنگ، علم، هنر، سیاست، اقتصاد، امنیت، تعلیم و تربیت، روابط بین‌الملل و... شناسایی شده و عملکردهای موردنیاز بر اساس آن جهات ارزشی راه‌اندازی شوند. نوشتار حاضر، سعی نموده با مراجعه به آموزه‌های قرآن و عترت (علیهم‌السلام)، ابعاد، ساختار و محتوایِ ارزشیِ جامعۀ آرمانی اسلام را شناسایی و تبیین نماید. از آن جهت که وضعیت اجتماعی یک وضعیت پیوستار است و عرصه‌های مختلف و متنوع جامعه پیوندی شبکه‌ای با هم دارند سعی شده پیوند ساختاری و طولی و عرضی ارزش‌های جامعۀ آرمانی درک شود تا بدین‌ترتیب، تبیینی یکپارچه و پیوستار از هویت آرمانیِ جامعۀ اسلامی به دست آید. این هویت آرمانی، مبین جهات ارزشی جامعه‌ای است که انسان در آن به‌سوی تعالی و خلافة‌اللهی سیر و صیرورت می‌یابد و مظهر توحید است.

مقالۀ پیش رو، درصدد است ابعاد درهم‌تنیدۀ مفهومی و ساختاری «امنیت حقیقی» و «توسعۀ خوب» را نشان دهد؛ به‌عبارت‌دیگر، پیوستگی عینی و ذهنی امنیت و توسعه را آشکار ساخته و در ضمن این آشکارسازی، به فرایند تحقق امنیتِ توسعه‌مبنا، اشاره نماید. این اتفاق، در این مقاله، از مسیر واکاوی دلالت‌های مفهومی و منطق ارزشی، هنجاری و اقدامی حاکم بر تحقق امنیت و توسعه از منظر دستگاه حِکمی و معرفتی اخلاق اسلامی صورت بسته است. در امتداد درک این منظورِ تحلیلی و تبیینی، مفاهیم مهم دیگری نظیر هویت و قدرت نیز موردتوجه قرارگرفته‌اند و پیوند فرایند تحقق امنیتِ توسعه‌مبنا با ابعاد مختلف هویت و قدرت ملی نیز موردتوجه قرار گرفته است. درنهایت، سعی شده با بیانی استدلالی نشان داده شود، چگونه تحقق هویت معرفتی و ارزشی اسلامی با رعایت عقلانیت، عدالت و نظم اجتماعی، موجب حداکثر شدن توانمندی‌های فردی و قوام یافتن ساختارهای نهادیِ کارا در واقعیت اجتماعی و نیز تحقق امنیت توسعه‌مبنا می‌شود.