جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

محوری‌ترین عامل آرامش روان، ذکر خداوند بلندمرتبه است. خداوند در سورۀ احزاب می‌فرماید: «یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اذْکرُوا اللّهَ ذِکراً کثِیراً وَ سَبِّحُوهُ بُکرَةً وَ أَصِیلاً» (احزاب:41ـ42). پیام این دو آیه آن است که عبادت و نیایش سبب آرامش روحی و اطمینان و سلامت روانى است و آدمی را از اضطراب و دلهره مصون نگه می‌دارد. در آیۀ دیگری آمده است: «أَلا بِذِکرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» (رعد:28)؛ این آیه نیز در سه جبهۀ طبیعت و اجتماع و نفس به انسان نیرو مى دهد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اذکار پرکاربرد، مراحل و مراتب ذکر و تأثیر ذکر بر فرهنگ عبادت انجام گرفته است. مطالعۀ حاضر از نوع کیفی است و به روش هفت‌مرحله‌ای سنتزپژوهی ساندلوسکی و با استفاده از روش‌های کدگذاری باز و محوری انجام شده است. واحد تحلیل، قرآن و کتب معتبر مذهبیِ مشتمل بر اذکار است. نویسنده برای فراهم آوردن اطلاعات موردنیاز، از کاربرگی که خود طراحی کرده استفاده نموده و برای اطمینان از نحوۀ کدگذاری‌ها از دو نفر ارزیاب جهت کدگذاری مجدد بهره برده است. نتایج حاصل از بررسی و تحلیل مطالعات، شناسایی کد مفاهیم مرتبط با الگوی ذکردرمانی را به همراه داشته است. بیشترین اذکار، صلوات، استغفار، لا اله الا الله و آیة الکرسی است. مرحلۀ قلبی ذکر، مستلزم فراهم‌سازی مراحل و مراتب آن و استفاده از اذکار پرکاربرد و تأثیرگذار است. مراتب ذکر، علاوه بر کاهش اضطراب، سبب ارتقای فرهنگ عبادت و ارتباط معنوی می‌شود؛ بدین‌جهت الگوی ذکردرمانی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

ازآنجاکه یکی از راه‌کارهای مهم تجلی خداوند در اعمال و رفتار انسان‌ها در جامعه، تصحیح تصورات نادرست از خداوند است؛ این پژوهش كه به روش توصيفي‌ ـ تحليلي انجام گرفته است، به ارائه تصورات ذهنی صحیح از خداوند از ديدگاه آیات و روایات معصومان مي‌پردازد. انتخاب عنوان تصورات صحیح از خداوند در این پژوهش (که به روش کتابخانه‌ای انجام شده) بر مبنای استخراج تصورات نادرست از خداوند است که از یک پژوهش کیفی جداگانه با عنوان «بررسی کیفی انگاره‌های ذهنی نادرست از خداوند» به روش تحلیل محتوا بر روی دانشجویان دختر شاغل به تحصيل در غیر رشته‌هاي الهیات در دانشگاه میبد به ‌دست آمده است. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان می‌دهد که ارائه و آموزش تصورات ذهنی صحیح از خداوند سبب محبت و اشتیاق افراد نسبت به خداوند و در نهایت، اطاعت‌پذیری و تجلی خداوند در افعال و کردار انسان‌ها خواهد شد. برخی تصورات صحیح از خداوند عبارتند از: تشبیه در عین تنزیه، توجه به مراتب بالا و وسعت معنا و مصداق در موضوعات دیني، و... .

شفقت، مجموعۀ ویژگی‌ها و مهارت‌هایی است که موجب پیشگیری و التیام رنج‌های مادی و معنوی انسان و عامل بهزیستی و تربیت اوست. شفقت به عنوان ویژگی مثبت درونی پیامبران الهی، ابزار تربیتی آنها نیز بوده که دارای دو نقش اساسی تربیتی است: 1- حفظ و التیام انسان در برابر رنج و 2- بسترسازی برای ایجاد محبت متقابل و بهزیستی. نوشتار پیش رو، با روش توصیفی‌- تحلیلی به بررسی سیمای شفقت پیامبران در قرآن و روایات می­پردازد و نقش شفقت انبیا را در هدایت و تربیت جوامع بررسی می­کند تا ویژگی و مهارت‌های شفقت انبیا به دست آید و انسان بتواند به‌وسیلۀ آنها، خود و دیگران را از رنج‌ها حفظ کرده یا آنها را التیام دهد و با عادت‌دادن ذهن به شفقت، توان و قدرت رفتار و عمل را برای بهزیستی ارتقا بخشد. نتایج تحقیق بیانگر آن است که: الف- شفقت، صفت مثبت تربیتی «فردی» و «اجتماعی» است که موجب تأثیرپذیری بر خود و تأثیرگذاری بر دیگران برای بهزیستی و التیام رنج‌هاست؛ ب- محبت از ویژگی­های مهم شفقت است؛ اما تنها ویژگی آن نیست؛ ج- شفقت، مجموعۀ صفات و مهارت‌هایی است که مهم‌ترین آنها عبارت‌اند از: انگیزۀ بهزیستی، توجه به رنج، افزایش آستانۀ تحمل و مهربانی و آگاهی، همدردی و همدلی و تصویرسازی مثبت.

هدف: از آنجا که انگاره‌های نادرست از خداوند به شدت بر رفتار و تعامل ما با خداوند و انسانها اثرگذار است، این پژوهش با هدف شناسایی علل انگاره‌های نادرست از خداوند انجام شد و در پی آن بود به این سؤال پاسخ دهد که عوامل پیدایش تصورات نادرست از خداوند در بین افراد چیست. روش: بدین منظور از طریق مصاحبة نیمه‌ساختاریافته با 22 نفر از دانشجویان دختر مقطع لیسانس دانشگاه میبد که از طریق نمونه‌گیری مبتنی بر هدف با حداکثر تنوع انتخاب شدند، اطلاعات پژوهش جمع‌آوری شد. داده‌ها بعد از مصاحبه با 18 نفر به نقطة اشباع رسید، ولی برای حصول اطمینان تا 22 نفر ادامه یافت. پس از پیاده کردن مصاحبه‌های ضبط‌شده و گزاره‌نویسی، به تحلیل داده‌ها به روش تفسیری پرداخته شد و کدهای اولیه استخراج شدند. این کدها بر اساس شباهتها دسته‌بندی و طبقه‌بندی شده و در قالب مقولات شکل گرفتند. یافته‌ها: 75 مفهوم در کدگذاری اولیه و 32 مقوله در کدگذاری باز به دست آمد که با حذف موارد تکراری، به 52 مفهوم و 19 مقوله تقلیل یافت که علل خداانگاره‌های نادرست را تشکیل می‌دهند. نتیجه‌گیری: بر اساس نتایج پژوهش، برخی از علل خداانگاره‌های نادرست عبارتند از: غلبة حس‌گرایی در معرفت‌شناسی، نقص اطلاعات، راحت‌طلبی، عدم آموزش/ عدم آموزش صحیح و ... .