جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

استدلال "خَیْر ٌوَ أَبْقى" در مواضع تقابل دنیا و آخرت به کار رفته و در این راستا دارای حوزه‌های کاربرد متفاوتی، مربوط به تصمیم گیری‌های انسان است، که باید یکی از دو طرف را بر دیگری ترجیح دهد. این موقعیّت‌ها عبارتند از: موقعیّت رزق که شامل دو حوزۀ تنگی رزق و مقایسه در روزی می‌باشد، موقعیّت دعوت به هدایت و موقعیّت تهدید ایمان، که دو راهی دنیا یا آخرت عنوان جامع همۀ موقعیّت‌هاست. توجّه به این استدلال باعث می‌شود، انسان با نگاهی واقع بینانه، بهترین رویکرد را جهت عملکرد صحیح برای مواجهه شدن با موقعیّت‌های نامبرده داشته باشد. به کارگیری استدلال به تناسب کاربردهایی که دارد، پیامدهای کار آمدی را به همراه خواهد داشت، از جمله: قناعت ورزی، بردباری، سپاسگزاری، رضامندی از زندگی، هدایت پذیری، تعالی خواسته‌ها، از بین رفتن ترس و اضطراب، استقامت بر هدف و دستیابی به فلاح.

در رابطه با این مسأله که چه عامل بیرونی باعث تکامل جوامع انسانی می‌شود، جامعه‌شناسان مارکسیسم اقتصاد را عامل تکامل می‌دانند. با تحلیل آیۀ 213 سورۀ مبارکۀ بقره مى‏توان، عامل اصلی تکامل جوامع را دریافت و به ترسیم مراحلی برای سیر تاریخی تکامل جوامع بشری و نقد نظریۀ محقّقین اجتماعی غرب پرداخت. بر مبنای این آیۀ شریفه، سیر تاریخى جوامع بشرى از وحدت به اختلاف، بعثت پیامبران (ع) عامل اصلی در تاریخ تکامل بشری و باور توحیدی عنصر ارزندۀ تحقّق یافتن وحدت انسانی در مراحل تاریخ می‌باشد. تفاوت نظریۀ مارکس که عنصر اصلی تحوّل اجتماع را اقتصاد می‌داند با نظریۀ مبتنی بر قرآن و واقعیّت تاریخ، لحاظ نکردن عنصر عقیده، توحید و نقش سازندۀ پیامبران (ع) در مراحل تاریخی تکامل جوامع بشری است. بنابراین سیر حرکت و تکامل تاریخ را می‌توان مطابق با واقع و بر محور ظهور انبیای صاحب کتاب دسته‌بندی نمود، نه صرفاً بر مبنای اقتصاد.

اسلام دینی مبتنی بر برهان، منطق و استدلال عقلی است، از این رو معارف آن در قرآن کریم، به صورت استدلال هایی عقلی و منطقی بیان گردیده که هر فطرت سالمی پذیرای آن است. از جمله این استدلال ها، استدلال « خَیْرٌ وَ أَبْقی » است. استدلال مذکور در مواضع تقابل دنیا و آخرت، آن جا که انسان باید یکی از دو طرف را بر دیگری ترجیح دهد ، به کار می آید. این استدلال از چهار مؤلفه تشکیل شده است: مواجه شدن با پدیده های متعارض، ارزیابی موقعیّت، تشخیص خیر پایدار و شرّ ناپایدار و ترجیح و انتخاب خیر پایدار. همچنین این استدلال بر سه مبنای خداشناختی، جهان شناختی و انسان شناختی تنظیم شده است.

ازدواج از این نظر که عاملی برای نجات از آلودگی، موجب نجات از تنهایی و سبب بقای نسل است، خودداری از آن همیشه سبب ایجاد بی تعادلی، نابهنجاری رفتاری و فساد شخصیت و حتی بیماری جسمی می گردد. بنابراین؛ بهترین نعمت ها برای هر زن و مرد از نظر اسلام تشکیل خانواده است. از آنجا که پیامبر هم بشری است مثل ما، پس باید این امر مقدس را انجام دهد و کانون پر مهری ایجاد کند. ولی با توجه به نقش رسول خدا(ص) و ضرورت های پیش آمده، پیامبر ما ازدواج های متعددی داشته است. آن تعددی که در حال حاضر مدت ها است که دشمنان اسلام آن را دست مایه ای قرار داده اند تا به پیامبر ( ص) ضربه بزنند. اگر مسلمانان موضوع را به درستی می دانستند، هیچ دشمن کینه توزی نمی توانست تا این اندازه در مورد تعدد همسران پاک پیامبر ( ص) زبان به طعنه گشاید. آن تعددی که خداوند آن را از مختصات پیامبر خود قرار داده است و در حقیقت سرچشمه افتخار، حکمت و رفعت والای انسانیت برای این پیامبر عظیم الشان محسوب می شود. پس مروری بر ازدواج های پیامبر(ص) و علت های آن : زندگی معصومانه آن حضرت در میان قریش مکه چنان گذشت که در سن 25 سالگی با زنی ازدواج نمود که 15 سال از خودش بزرگ تر بود و تا 25 سال با او زندگی را ادامه دادو آن هم بدین شکل که ماه ها خانه را گذاشته در خار حراء به عبادت مشغول بودو ازدواج های دیگر بعد از 50 سالگی به وقوع پیوست. این زندگی 50 ساله در نظر اهل مکه گذشت. هرگز به هیچ یک از دشمنان فرصتی نرسید که بتوانند تقوی و طهارت رسول را مورد شک قرار دهند و بگویند که ازدواج های پیامبر به انگیزه ی ارضای شهوات جنسی بوده است. پس با هیچ حسابی ان را نمی توان به انگیزه های علاقه جنسی پیوند داد، زیرا با اینکه مسئله ازدواج متعدد در میان عرب در آن روز بسیار ساده و عادی بوده و هیچ گونه محدودیتی برای گرفتن همسر قائل نبودند، برای پیامبر ازدواج های متعدد در سنین جوانی نه مانع اجتماعی داشت نه شرایط سنگین مالی و نه کمترین نقصی محسوب می شد. جالب اینکه پیامبر تنها با یک زن باکره بعد از خدیجه(س) ازدواج کرد که عایشه بود و به پیش نهاد پدرش این ازدواج صورت گرفت بقیه همسران پیامبر همه زنان بیوه بودند که طبعا نمی توانستند از جنبه های جنسی چندان تمایل کسی را برانگیزند. اما بعد از ازدواج با خدیجه(س) با سوده بنت زمعه برای این ازدواج نمودند که او از جمله زنان مهاجر اول بود و بعد از بازگشت از هجرت دوم از حبشه، شوهرش را از دست داده بود و اگر با او این ازدواج صورت نمی گرفت، باید به آغوش خانواده خویش برمی گشت و آن ها چون مشرک بودند او را اذیت می کردند و از دینش جدا می ساختند. ازدواج رسول خدا(ص) با عایشه و حفصه به پیشنهاد پدر این دو و به خاطر پیوند با قبایل معروف و بزرگ عرب که همان حکمت سیاسی است بود. ازدواج پیامبر با زینب بنت جحش : او دختر عمه پیامبر بود و با زید فرزند خوانده پیامبر ازدواج کرد و به دلایلی مثل نداشتن تفاهم اخلاقی طلاق گرفت پیامبر به دستور الهی برای ابطال سنت غلط جلهلی که زن فرزند خوانده را مانند زن واقعی حرام می دانند تن به این ازدواج داد. ازدواج با جویریه بنت حارث : او بزرگ قوم مصطلق بود که به اسیری مسلمانان درآمد و وقتی با پیامبر ازدواج کرد همه ی اسیران بنی مصطلق آزاد شدند و خود سبب اسلام آوردن بنی مصطلق به اسلام نیز گردید. ازدواج با زینب بنت خزیمه : ملقب به ام المساکین، شوهرش عبدالله بن جحش در روز احد شهید شده بود و رسول خدا(ص) نخواست که او را بیچاره و بی پناه بگذارد تا رنج بکشد و خواست تا ازدواج با وی تسکینی برای این زن صبور و وامانده باشد. ازدواج رسول خدا با ام سلمه به خاطر تسلی خاطرش بود، زیرا او شوهرش ابوسلمه را از دست داه بود و هیچ کس دیگر غیر از پیامبر نمی توانست جای ابوسلمه را پر کند. ازدواج رسول خدا با ام حبیبه(دختر ابوسفیان) برای این بود تا قومش به اسلام راه یابند و این ازدواج بعد از آن بود که او با شوهرش عبدالله بن حجش در هجرت دوم که به حبشه رفته بود و ام حبیبه خود بر دین اسلام ثابت قدم مانده بود؛ بعد از فوت شوهرش که در اثر زیاده روی در خوردن شراب بود دردیار غربت تنها مانده و به سوی قومش هم نمی توانست برگردد. بنابراین؛ رسول خدا(ص) با او ازدواج می کنند. ازدواج رسول خدا(ص) با صفیه : دختر حی بن اخطب بزرگ قبیله بنی قریظه که در خیبر به اسارت درآمده بود، به خاطر آزاد کردن او از اسارت صورت گرفت. ازدواج رسول خدا(ص) با آخرین همسر ایشان، میمونه دختر حارث هلالیه بعد از وفات شوهر دوم آن صورت گرفت که او هم با بنی مخزوم نزدیکی داشت بنابراین پیامبر به عنوان داماد این دو قبیله شناخته می شد. در پایان هم رفتار پیامبر در خانواده با این همسران بررسی شد. منابع مورد استفاده در این تحقیق، کتاب های تاریخی است. هر چند از کتاب های تفسیری و اخلاقی هم استفاده شده است. در ابن تحقیق به بسیاری از سؤالات راجع به ازدواج های پیامبر(ص) و فلسفه آن و رفتار پیامبر با این همسران پاسخ داده می شود. مزیت این تحقیق نسبت به کتب دیگر این است که هم از کتب تاریخی و منابع تفسیری و اخلاقی همه موارد آورده شده است. وازگان کلیدی این تحقیق عبارتند از : پیامبر – ازدواج – زوج – تعدد