جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از آموزه¬های دینی در باب معادشناسی، مسئله خلود و جاودانگیِ کفار معاند و لجوج در عذاب جهنم است. اجماع و اتفاق همۀ علمای اسلامی (از فقها، متکلمان و فیلسوفان) بر این بوده که جاودانگیِ عذابِ این عده از جهنمیان، در متون دینی نص و صریح است. در مقابل، ابن¬عربی معتقد است چنین چیزی با رحمت واسعه و عدل خداوند ناسازگار است؛ به همین جهت، تن به تأویل نصوص دینی داده و خلود در متون دینی را به معنای «مدت طولانی» تفسیر کرده و بر این باور است که دوزخیان بعد از گذشت مدتی از عقوبت، رحمت و عدل الهی به سراغ آنان خواهد رفت و عذاب دوزخ را از آن‌ها برمی¬دارد. استاد جوادی آملی نیز به عنوان فقیه، متکلم، فیلسوف و عارف، این تفسیرِ ابن‌عربی را نپذیرفته و معتقد است عذاب ابدی نه تنها منافاتی با رحمت واسعه و عدل الهی ندارد، بلکه با آن سازگار و هماهنگ است. این مقاله به بررسی انتقادی دیدگاه ابن‌عربی، از منظر استاد جوادی آملی می¬پردازد.

تحلیل وجود امام در میان پارادایم¬های فکری و معرفتی تشیع، نقشی اساسی درحوزه مطالعات دینی عهده¬دار است. تحلیل جامع، خرد ورزانه و اندیشه¬ورانه، ساحت¬های گوناگون مسئله امامت، می¬تواند روی¬آوردهای هنجاری و معرفت شناختی متعددی را به ارمغان آورد. دراین میان، «ضرورت وجود امام از سوی خدا»، به¬عنوان ضرورتی عقلی در تفکر غالب مکتب امامیه، تحلیلی نظام مند و منطقی را می¬طلبد. این نوشتار، مقوله ضرورت وجود امام را با رویکرد عقلی و برهانی، با محوریت اندیشه و آثار استاد جوادی آملی در قالب براهین و ادله مختلف تبیین و تحلیل کرده است. «برهان لطف»، «برهان علت غایی»، «حفظ نظام اجتماعی»، «قاعده امکان اشرف»، «قاعده الواحد»؛ و «برهان مظهر جامع» از اهم براهین عقلی بر ضرورت وجود امام به‌حساب می‌آیند که هر یک در صدد ارائه تصویری روشن از یکی از ساحت های مسئله امامت است. هر کدام از براهین پنج گانه مذکور، به صورت مورد پژوهانه به ضرورت وجود امام از سوی خداوند متعال پرداخته و در مواردی اشکالات احتمالی را پاسخ گفته است.