جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اجماع یکی از ادله‌ی پرکاربردی است که علاوه بر مسائل فقهی، در برخی از مسائل اعتقادی نیز به عنوان دلیل مطرح شده است. اعتبار اجماع در مسائل فقهی روشن است ولی اعتبار و ارزش معرفت شناسی آن در مسائل اعتقادی چندان روشن نیست؛ به جهت آنکه تحقیق موسع و یکپارچه در این باره صورت نگرفته است. لذا پرسش از حکم این مساله، از مسائلی است که نیاز به تحقیق مستقل دارد. اهمیت این بحث آنجا روشن‎تر می‌‌شود که اجماع در بسیاری از مسائل اعتقادی به عنوان تنها دلیل مطرح شده است. این تحقیق با هدف شناخت حدود و ثغور مساله و کشف ارزش معرفتی اجماع در مسائل اعتقادی انجام شده است. و نیل به این مقصود، در سایه توصیف و تحلیل ادله حجیت اجماع در مسائل فقهی میسر است تا از این رهگذر روشن شود آیا ادله مذکور، چنین قابلیتی دارند که شامل مسائل اعتقادی نیز بشوند یا نه؟ واکاوی ادله نشان می‌‎دهد حداقل برخی از ادله اجماع در مسائل فقهی، بر فرض تمام بودن، چنین قابلیتی دارند که شامل مسائل اعتقادی نیز بشوند و به همین جهت وجهی برای تفصیل بین مسائل فقهی و اعتقادی وجود ندارد.

در مورد آیاتی که بیان‌گر خلقت زمین و آسمان‌ها است، چند شبهه به عنوان تعارض و تناقض مطرح شده است. تعارض در آیات مرتبط با روزهای خلقت آسمان‌ها و زمین، آنی یا تدریجی بودن خلقت آسمان‌ها و زمین، تقدم و تأخر خلقت زمین و آسمان‌ها نسبت به یکدیگر و جدا یا به‌هم پیوسته بودن آسمان‌ها و زمین، از جمله این شبهات است. برخورد گزینشی با آیات قرآن، عدم مراجعه به آیات مرتبط، تفسیرهای غلط و غیرروش‌مند، عدم توجه به قواعد عمومی سخن گفتن، بی‌توجهی به ساختارهای جمله در زبان عربی و معنای صحیح کلمات قرآن، و همچنین عدم مراجعه به روایات تفسیری منشأ طرح چنین شبهاتی بوده است. نوشتار حاضر، با رعایت قواعد و اصول مزبور در تفسیر آیات، شبهات یاد شده را بررسی، و اشکالات روشی و مبنایی آن را آشکار کرده است.