جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

درآخرین لحظات عمر شریف پیامبر(ص) و در داستان آوردن کاغذ و قلم و بیان مطلبی برای گمراه¬نشدن امت، خلیفه دوم جمله¬ (حسبنا کتاب¬الله) را به زبان آورد که سبب جدایی کتاب از سنّت شد و تاثیر عمیقی در فهم از قرآن و مرادات آن به جا گذاشت و نحله¬ها و مشرب¬های مختلفی در رابطه با فهم کتاب ایجاد کرد. اگرچه نظریه کفایت کتاب در ابتدا بیشتر جنبه سیاسی داشت، اما در زمان خلفای سه¬گانه و تا سال¬ها پس از ایشان، نقل و استناد به سنت در تمامی زمینه¬ها و از جمله فهم کتاب کنار گذاشته شد. این اعمال اولاً، سبب مطرود¬ شدن سنّت شد و ثانیاً، جریان فهم قرآن را از مسیر اصلی خارج و راه را برای ورود مسلک¬های گوناگون در فهم کتاب هموار کرد . این نحله فکری، در قرن اخیر نیز توسط طرفداران آن، احیا شده و در تفسیر قرآن، یا به کلی سنت را کنار گذاشته¬اند و یا تاثیر آن در بیان مرادات کتاب را بسیار ناچیز شمرده¬اند. در این رساله، ضمن بررسی ریشه¬های تاریخی مساله کفایت کتاب از غیر آن و عدم احتیاج به سنت، رابطه کتاب و سنت مورد بحث قرارگرفته است و پس از رد دو نظریه حجیت سنت بدون کتاب و حجیت کتاب بدون سنت و پذیرش حجیت برای هردو منبع قرآن و سنت، چهار نظریه رابطه طولی با تقدم کتاب بر سنت، رابطه طولی با تقدم کتاب و رابطه عرضی در بقاء، رابطه عرضی میان کتاب و سنت، رابطه عرضی در مقام ثبوت و رابطه طولی با تقدم کتاب در مقام اثبات و دلایل هر کدام بررسی شده است و در نهایت، نظریه سوم، پذیرفته و بیان شده است که برداشت از ظواهر قرآن بدون در نظر گرفتن سنّت، برداشتی که حجیت و معذّریت داشته باشد، نخواهد بود. در واقع تبیینات سنّت پیرامون کتاب در حکم قرینه منفصل سخن خداوند است که بدون آن، نیل به مراد جدّی و مراد واقعی کتاب محال بوده و چاره¬ای جز مراجعه به سنت نخواهیم داشت.