جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

با بررسی تاریخی کلام شیعی در ایران به این نتیجه می رسیم که شکل گیری کلام شیعی، تاریخی به وسعت تاریخ شکل گیری تشیع در ایران دارد که در این تاریخ پرفراز و نشیب مبانی کلامی مختلفی در ایران شکل گرفت، اما در عصر صفویه این علم به شکوفایی رسیده صفویه حمایت زیادی از علوم و به خصوص علم کلام شیعی داشته با انتقال پایتخت صفویه به اصفهان، علمای زیادی به اصفهان مهاجرت کرده و مدارسی تأسیس نمودند. گرایش های مختلف کلامی همراه شکوفایی علم کلام پا به عرصه رقابت گذاشتند، کتب کلامی بسیاری نوشته شد. متکلمین برای ترویج تشیع و مبارزه با افکار انحرافی رساله ها و کتاب های متعددی نوشتند. هرچند در عصر صفویه در اصفهان مکتب کلام اخباری به اوج خود رسید اما صدرالمتالهین و میرداماد کلام را با عرفان آمیختند و مکتب کلامی نوینی را از ترکیب فلسفه اشراق با کلام عرفانی پدید آوردنده این آمیخته شدن کلام و فلسفه در بوجود آمدن حکمت متعالیه مؤثر بوده است اندیشمندانی نظیر میرداماد، صدرالمتالهین، فیض کاشانی، عبدالرزاق لاهیجی، قاضی سعید قمی، خوانساری و محمد باقر مجلسی از متکلمین برجسته عصر صفویه به شمارمی روند.چندان نیاز به توضیح نیست که بزرگانی همچون صدرالمتألهین و علامه مجلسی هر چند در زمره فیلسوفان و محدثان بزرگ شیعه هستند، اما از جهت پرداختن به مباحث کلامی از متکلمین برجسته هم می باشند.