جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تفکیک‌ناپذیری ایمان از اعمال، از اصول بنیادین اسلام است و جدایی ایمان از عمل منجر به بی‌محتواشدن دین، ورود به ورطه لاابالی‌گری، و هلاکت می‌شود. برخی از مسلمان در صدر اسلام با تفسیر به رأی و توجیه فلسفی و کلامی، به این عقیده ملتزم شدند که رابطه ایمان با عمل را انکار کنند، و بگویند لازم نیست سختی‌های تکالیف را تحمل کرد. این نگرش به «تفکر ارجاء» شناخته می‌شود. تفکر ارجاء در اسلام، ابتدا رویکردی سیاسی داشت و با تصدیق همه فرقه‌های مخالف، در صدد اتحاد مسلمانان بود، ولی در قرن دوم رویکردی کلامی یافت و با تفکیک عمل از ایمان، به این باور رسید که ارتکاب گناه یا ترک واجبات ضرری به ایمان و نجات اخروی نمی‌رساند. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی در پی بررسی و نقد اندیشه ارجاء است و روشن می‌کند که قول مرجئه مبنی بر بی‌اثربودن عمل، شدت و ضعف نپذیرفتن ایمان، و برابری مؤمنان در مؤمن‌بودن، با فلسفه بعثت پیامبران و مفاد صریح بسیاری از آیات تعارض دارد.

اباحی‌گری از تهدیدهای جوامع مذهبی است. این امر از عوامل متعدد، از جمله تفکر غلو، ریشه می‌گیرد. با مطالعه مختصر تاریخ این تفکر روشن می‌شود که هر جا این تفکر پا نهاده، اباحی‌گری نیز به دنبالش رخ نموده است. به عبارت دیگر، اباحه‌گری بدون غلو زمینه ظهور ندارد. این تحقیق ابتدا درصدد تبیین وجود روحیه اباحی‌گری در میان غالیان است، سپس با بیان توجیهات آنان در این مورد، آنها را نقد می‌کند. از آنجا که دلایل آنان برای فرار از تکالیف بسیار سست و شکننده است، از عنوان توجیه به جای دلیل استفاده شده است. آنچه تعجب‌برانگیز است تمایل افراد به این تفکر است که خود ناشی از وجود روحیه راحت‌طلبی و عافیت‌جویی و کم‌اطلاعی و بی‌بصیرتی مردم و همچنین سوء استفاده رهبران غالی و تحریک حاکمان و سیاستمداران منحرف است. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی در پی کشف رابطه اندیشه غلو با روحیه اباحی‌گری است.