جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اقبال لاهوري و استاد مطهري نمونه‌هاي برجسته‌اي از حلقه متفکران، احياگران و شيفتگان فکر ناب اسلامي در جهان معاصر به‌حساب مي‌آيند، که درصدد پيرايش تفکر اسلامي از آسيب‌ها، بدعت‌ها و کج‌فهمي‌ها بوده، و براي توانمند ساختن دين و تعليمات ديني، در تلاطم آرا و تضارب افکار و مکاتب گوناگون جهان معاصر تلاش کرده‌اند. آن‌ها براي پاسخ‌گويي به مقتضيات زمان و نيازهاي اساسي بشر بر اساس تعاليم اسلام، و انطباق اصول ثابت تعاليم اسلامي با شرايط متغير، خواستار احيا، درک و بازخواني واقعي اسلام و تفکر اسلامي بوده‌اند. هر دو معتقد بودند که انسان معاصر نيازمند تمدن انسان‌سازي است که جز با تعاليم اسلامي با چيز ديگري پيوند نمي‌خورد. اقبال لاهوري دامنه احياگري را محدود به خلوص تفکر اسلامي نمي‌کند؛ وي از سويي به پشرفت‌هاي علمي بشر، که آن را ميراث تاراج شده و از دست‌رفته مسلمانان و حکمت گمشده آنان مي‌داند، دلبسته است؛ و از طرف ديگر، از جامعه شکست خورده و عقب‌مانده اسلامي رنج مي‌برد. لذا مدل تجربه ديني، اجتهاد، عقلانيت ديني، روش استقرايي، و بسياري از مفاهيم اعتقادي، اخلاقي و اجتماعي را در عرصه احياگري بازسازي مي‌نمايد. قلمرو احياگري استاد مطهري نيز تنها در تحريف‌شناسي و آسيب‌شناسي عرصه‌هاي مختلف مفاهيم ديني و تفکر اسلامي محدود نمي‌شود؛ بلکه، وي اساساً درصدد ارايه مدل اصلي فکر ديني است. مطهري، از سويي تلاش مي‌کند تا برداشت‌ها، تحليل‌ها و تأويل‌هاي غلط را آشکار سازد؛ و از سوي ديگر، با جديت ستايش برانگيزي سعي مي‌ورزد تا قالب و محتواي واقعي تفکر اصيل و ناب اسلامي را معرفي نمايد. او با جرأت و بصيرت علمي کم‌نظير، به پاسخ‌گويي شهبه‌هاي چالش‌برانگيز در حوزه‌هاي معرفت ديني مي‌پردازد. در پروژه احياگري استاد مطهري، عقل از جايگاه ويژه‌اي برخوردار است، و يک منبع اساسي و تصفيه‌کننده فکر اسلامي محسوب مي‌شود. مطهري درصدد احيا و بازخواني بسياري از مقولات و مفاهيم ديني اعم از اعتقادي، اخلاقي، فقهي و اجتماعي بوده است.