جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گسترش بیش از حد وب، نیازِ بر سامانه‌های بازیابی اطلاعات را بیش از پیش نموده‌است. یکی از این دست سامانه‌ها، که تحقیقات بسیاری را معطوف خود نموده‌است، موتور‌های جستجو هستند. رشدِ نماییِ استفاده از موتور‌های جستجو در میان کاربران وب به‌اندازه‌ای است که بسیاری حتی در انجام کار‌های روزمره، استفاد از آن را در اولویت قرار می‌دهند. این میزان رشد نمایان‌گر نیاز بر تمرکز بیش از پیش بر توسعه موتور‌های جستجویی با قابلیت بیشتر در پاسخگویی به نیاز کاربران است. ازجمله نیاز‌های مهم کاربران، بازیابی صفحاتِ وب مبتی بر دامنه خاص، جستجوی دقیق‌تر، ارائه رهنمون‌های مناسب و رتبه‌بندی کارآمد صفحات وب است. این نیاز‌ها درطی تحقیقاتِ جامع منجر به معرفی مفاهیم معنایی در موتور‌های جستجو شده‌است. امروزه تمرکز بسیاری از توسعه‌دهندگان موتور‌های جستجو، مهاجرت از موتور‌های جستجوی نحوی خود به‌سمت موتور‌های جستجوی معنایی است. بیان انجام این مهاجرت در کلام ساده بوده و پیاده‌سازی آن نیاز به ممارست فراوان دارد. از جمله مشکلات موجود استخراج دانش دامنه‌ای و مبتنی بر زبانی است که موتور‌های جستجو با آن روبرو هستند.این پایان‌نامه آغاز نگرشی در جهت توسعه موتور‌های جستجوی معنایی به زبان فارسی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات است. بر اساس معماری ارائه‌شده برای موتور جستجوی معنایی خود، دو رویکرد مورد توجه بوده‌است. در بخش نخست از این پایان‌نامه مکانیزم خزش متمرکز مورد توجه بوده‌است. خزش‌گر یکی از مهم‌ترین و شکننده‌ترین مولفه هر موتور جستجو است که وظیفه استخراج صفحات وب به‌منظور استفاده‌های آتی، همانند یادگیری هست‌شناسی و ساخت شاخص، را بر‌عهده دارد. در این میان مکانیزم خزش متمرکز جدیدی ارائه و مورد ارزیابی قرار گرفت. در بخش دوم، یادگیری هست‌شناسی به‌عنوان زیربنای موتور‌های جستجوی معنایی مورد تحقیق و بررسی قرار گرفت. یادگیری هست‌شناسی در صفحاتِ حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به زبان فارسی با مشکلات و نقیصه‌هایی همراه بوده که این نقیصه‌ها مورد بررسی قرار گرفته و لزوم پیاده‌سازی نرم‌افزار‌هایی در این باب به چالش کشیده‌شده‌است. بنابر الگوریتم‌های یادگیری هست‌شناسی مورد استفاده، مهم‌ترین نقطه ضعف در این حوزه عدم وجود نرم‌افزار‌هایی مناسب پردازش زبان طبیعی به زبان فارسی است.

امنیت بزرگ‌ترین چالش بر سر راه استقرار و کاربرد رایانش ابری در مقیاس وسیع می باشدومکانیزم های سنتی امنیت قابل استفاده در رایانش ابری نمی‌باشند. اعتماد نقش مهمی در برقراری تعاملات امن و سودمند در محیط رایانش ابری دارد و می‌تواند جایگزین مناسبی برای مکانیزم‌های سنتی امنیت باشد. به دلیل رشد تراکنش‌های بر خط و فعالیت‌های تجارت الکترونیک در سال‌های اخیر، طراحی چارچوب شهرت و اعتماد برای سرویس‌های الکترونیکی، زمینه‌ای است که توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. یکی از پارامترهای مهم در سیستم‌های سنجش اعتماد، قابلیت تشخیص زمینه فعالیت است. برای وارد کردن پارامتر زمینه فعالیت در محاسبات اعتماد، از روش تشخیص شباهت بین زمینه‌ها استفاده می‌شود. این روش می‌تواند بین زمینه‌های مختلف، بر حسب میزان اختلاف آن‌ها، تفاوت قائل شود و زمینه‌های مشابه یکدیگر را شناسایی کند.تحقیق پیش رو به مدل سازی ارتباط بین زمینه‌های مختلف بر اساس ساختارهای آنتولوژی و سلسله مراتبی پرداخته است. مدل پیشنهادی با توجه به داده‌های واقعی موجود در سیستم‌های تجارت الکترونیک که در عمل در حال بکار گیری هستند، مورد بررسی قرار گرفته است و نتایج نشانگر این است که زمینه می‌تواند 70 درصد عملکرد سیستم‌های فعلی اعتماد را بهبود بخشد.در این پژوهش پس از ارزیابی صحت عملکرد مدل در سیستم‌های تجارت الکترونیک، مدل را وارد حوزه رایانش ابری کرده‌ایم و نشان داده‌ایم که از این مدل می‌توان در حوزه رایانش ابری نیز استفاده نمود.

با افزایش استفاده از سرویس‌های وب در بسترهای توزیع شده نظیر اینترنت، بر اهمیت بهبود فرآیند کشف آن‌ها افزوده شده است و سرویس‌های وب معنایی و روش‌های همتایابی هیبریدی، سعی در بهبود هرچه بیشتر آن دارند. استفاده از تکنیک‌های حوزه‌هایی نظیر بازیابی اطلاعات، جزو روش‌های معمول مورد استفاده در همتایاب‌های هیبریدی محسوب می‌گردد که محاسبه شباهت میان توصیف سرویس‌های وب، مهم‌ترین بخش این روش‌ها است. کارایی همتایاب‌هایی که از معیارهای شباهت متنی برای این منظوراستفاده کرده‌اند، تا حدود زیادی بر انتخاب این معیارها بستگی دارد زیرا که هر معیار شباهت، در دسته‌ای از پرس‌وجوها، عملکرد بهتری از خود نشان می‌دهد. با توجه به اهمیت این موضوع، ایده اصلی ما، استفاده همزمان از چندین معیار شباهت در فرآیند کشف سرویس‌های وب می‌باشد که برای این منظور به ارائه روشی برای استفاده از معیارهای شباهت چندگانه جهت محاسبه میزان شباهت بین پارامترهای ورودی/خروجی سرویس‌های وب، پرداختیم. بدین ترتیب می‌توان بهبودهای حاصل از عملکرد هر یک از معیارهای شباهت مختلف را تجمیع نمود و به نتایج کلی بهتری به ازای تمام مجموعه پرس‌وجوها رسید. در این روش از میانگین‌گیری مرتب شده وزن‌دار یاگر برای تجمیع مقادیر شباهت حاصل از به‌کارگیری معیارهای شباهت مختلف، استفاده کرده‌ایم. همچنین با توجه به برخی از ویژگی-های سرویس‌های وب، به معرفی دو معیار شباهت نامتقارن پرداخته‌ایم که موجب حصول نتایج متفاوتی نسبت به معیارهای متقارن مشابه خود شده‌اند. همچنین روشی جدید برای تجمیع نهایی شباهت حاصل از پارامترهای ورودی و خروجی سرویس‌های وب ارائه نموده‌ایم. نتایج حاصل ازبه‌کارگیری روش پیشنهادی نشان دهنده عملکرد مطلوب آن در حالت کلی، در مقایسه با نتایج حاصل از به‌کارگیری مجزای معیارهای شباهت می‌باشد. همچنین این روش در مقایسه با دو همتایاب مطرح در این زمینه، عملکرد بهتری از خود نشان داده است.

با توجه به رشد روزافزون اطلاعات و دانش, حجم‌هاي بسيار بالا از اين اطلاعات و دانش‌ها موجود مي باشد که جستجو براي يافتن اطلاعاتي خاص در آن‌ها, به دليل حجم‌هاي بالاي آنها ديگر کار آساني نمي‌باشد.همواره نياز به سيستم‌هايي که بتواند اطلاعات مورد نياز افراد را فراهم کند احساس ‌شده است. چالش‌هاي فني در مسير طراحي اين گونه سيستم‌ها را مي‌توان در دسته‌هاي کلي تقسيم‌بندي کرد. مي‌توان به نحوه ذخيره سازي و بازيابيو همچنين نحوه ارتباط با کاربر, به عنوان دو مسئله مهم در طراحي اين گونه سيستم‌ها اشاره کرد که هر کدام شامل مسائل زيادي نظير شاخص‌گذاري, ذخيره-سازي, پردازش و ... است. در بسياري از موارد تعامل خوبي بين کاربران و موتور هاي جستجوي وب برقرار نمي‌شود.دليل اصلي اين موضوع عدم استفاده از زبان مناسب و قابل فهم موتور جستجو توسط کاربر و همچنين عدم توانايي کاربر در بيان نياز هاي خود است.يکياز راه‌کارهاي حل اين مشکل استفاده از تکنولوژي معنايي است که امکان استفاده از مفاهيم و ارتباطات آنها را نيز به سيستم مي‌دهد . استفاده از اين تکنولوژي نيز چالش‌هايي را به همراه دارد.از مشکلات اين کار ارتباط مفاهيم با همديگر و در نظر گفتن آنها در سامانه , عدم وجود ساختمان داده متناسب با اين تکنولوژي , نحوه نمايش نتايج بر اساس ارتباطات معناييو زباني است که کاربر بتواند نياز ها خود را با استفاده از آن زبان به خوبي بيان کند. همزمان با بکار‌گيري تکنولوژي معنايي سعي گرديده تاحدودي زبان مورد استفاده کاربر به عنوان زبان پرس و جو وهمچنين مفاهيم کلمات به زبان طبيعي کاربر نزديک باشد. اين تحقيق نيز در جهت مطالعه براي ايجاد موتور جستجويي با استفاده از تکنولوژي معنايي در حوزه صفحات فارسي ICT مي باشد. در اين پروژه با توجه به امکانات موجود سعي در طراحي اوليه يک موتور جستجوي معنايي با استفاده از ساخت يک هستان شناسي بوده است. تمرکز بر روي ايجاد يک ساختمان داده و همجنين استفاده بهينه و انجام جستجوي معنايي با استفاده از اين ساختمان داده است.

داده های پیوندی که زیرمجموعه ای از وب معنایی می باشد، عبارت است از داده های ساختارمندی، که با یکدیگر توسط ارتباطات معنادار در ارتباط هستند. در حال حاضر، موسسات، سازمانها و افراد مختلفی در تلاش برای انتشار داده های خود به صورت داده های پیوندی می باشند تا آنها را به فضای داده جهانی ملحق کنند، اما به علت آشنا نبودن با مفاهیم تخصصی این روند به کندی صورت می گیرد. از این رو، چارچوبهایی جهت انتشار داده ها در زمینه های مختلف بر پایه اصول داده های پیوندی مورد نیاز است. هدف این تحقیق، ارائه چارچوبی جهت انتشار اطلاعات کتابها، که یکی از نیازهای اساسی محققان و کاربران مختلف است، بر پایه اصول داده های پیوندی می باشد. در چارچوب پیشنهادی ابتدا داده ها دریافت و جهت انتشار آماده سازی می شوند. سپس این داده ها به فرمت RDF تبدیل می شوند و پس از شناسایی منابع داده خارجی مرتبط، پیوندهای لازم با استفاده از هستان شناسی های مناسب برقرار می گردند. یک مجموعه داده نمونه از اطلاعات کتابهای یک کتابخانه، توسط چارچوب مورد نظرمنتشر شده است. ارتباطات برقرار شده بین مجموعه داده نمونه و فضای داده جهانی، توسط معیارهای مقبولیت (دقت و فراخوانی) مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفته است. نتایج این ارزیابی حاکی از دقت بالا در انتخاب منابع هدف می باشد. در انتها با انتشار مجموعه لغات voiD، اطلاعات آماری، ساختاری و بنیادی مجموعه داده نمونه منتشر شده است.

با افزایش روزافزون استفاده از موتور های جستجو برای یافتن صفحات وب، مسئله افزایش دقت و سرعت الگوریتم های رتبه بندی، اهمیت ویژه ی یافته است. الگوریتم رتبه بندی برای تعیین ترتیب نمایش صفحات یافته شده به کاربر، به کار می رود. یک رتبه بندی خوب نتایجی که مطلوب کاربر است را زودتر نمایش می دهد. راهکارهای کنونی رتبه بندی، عمدتا بر مبنای وجود کلمات وارد شده توسط کاربر، در صفحات وب می باشد. در نتیجه، گاه صفحاتی به عنوان نتیجه جستجو بازگردانده می شود که چندان مورد نظر کاربر نیستند و فقط به صرف وجود کلمه ی وارده کاربر در آنها، نمایش داده می شوند. نیاز کاربران به مشاهده صفحاتی که مد نظرشان بوده، سبب شده تا موضوع پیدا کردن روشی جهت رتبه بندی نتایج جستجو بر مبنای نزدیکی به فکر کاربر، اهمیت زیادی پیدا کند. این مشکل می تواند در وب معنایی به عنوان نسل جدید صفحات وب کاهش یابد. موتورهای جستجوی معنایی بر پایه هستی شناسی، می توانند با استفاده از برقراری ارتباط میان کلمات مورد جستجو و دنیای واقعی نتایج دقیق تری را ارائهکنند. در این پایان نامه با به کارگیری هستی شناسی، از ارتباطات موجود میان مفاهیم گنجانده شده در وب معنایی، جهت بهبود روش های رتبه بندی در موتور های جستجوی این نوع وب استفاده می شود. بدین منظور چندین معیار جهت ارزش دهی به صفحات یافت شده، با تکیه بر کاهش بار محاسباتی، پیشنهاد شده است. به منظور ارزیابی معیارهای پیشنهادی یک موتور جستجو ی نمونه پیاده سازی شده است. نتایج بدست آمده از این موتور جستجو با موتور جستجوی گوگل مقایسه و بهبود قابل ملاحظه ای در رتبه بندی نتایج مشاهده شد. این روش نسبت به روش های پیشین پیچیدگی محاسباتی کمتری دارد.

محيط‌هاي محاسبات فراگير با داشتن انواع شبکه‌هاي ارتباطي و سيستم‌هاي کارگزار، محمل مناسبي براي ارائه‌ي انواع سرويس‌ها به کاربران هستند. يکي از مسائل مهم در چنين محيط‌هايي مساله‌ي کشف سرويس است. در اکثر روش‌هاي کشف سرويس که تا کنون ارائه شده‌اند، دو مساله‌ي اساسي عدم وابستگي به گره‌اي خاص و توجه به اطلاعات زمينه به‌صورت همزمان در نظر گرفته نشده است. از آن‌جا که در يک محيط محاسبات فراگير، اطلاعات زمينه نقش مهمي در ارائه‌ي سرويس راحت‌تر به کاربر دارد؛ در اين پايان‌نامه سعي شده است کليات يک روش کشف سرويس آگاه از زمينه با استفاده از منبع‌زمينه به عنوان تابلوي تبليغات سرويس‌ها ارائه شود. به اين‌صورت که اطلاعات سرويس‌هايي که اخيراً به محيط اضافه شده‌اند در منبع‌زمينه ذخيره مي‌شوند و منبع‌زمينه علاوه بر ارسال بسته‌هاي پاسخ، اطلاعات اين سرويس‌ها را نيز تبليغ مي‌کند. البته در اين ايده منبع‌زمينه، يک پوشه‌ي سرويس نخواهد بود؛ به اين دليل که روش پيشنهادي بدون وجود منبع‌زمينه با استفاده از اطلاعاتي که گره‌ها از محيط دريافت کرده‌اند نيز قادر به کشف سرويس مي‌باشد. در ضمن اين روش با گروه‌بندي سرويس‌ها، به عمليات کشف سرويس سرعت مي‌بخشد. براي ارزيابي اين روش يک برنامه شبيه‌ساز طراحي شده است که با تعريف اطلاعات محيط و انجام تنظيمات اوليه عمليات کشف سرويس را بر اساس روش پيشنهادي انجام مي‌دهد. معيارهاي سنجش در اين شبيه‌ساز «تعداد بسته‌هاي توليد شده»، «زمان مورد نياز»، و «کارايي» کشف سرويس است. در مقايسه‌ي نتايج بدست آمده از روش پيشنهادي با ساير روش‌هاي مشابه مانند روش GSD و روش Pohare و همکارش، بهبود کيفيت معيارهاي سنجش کشف سرويس مشاهده مي‌شود. کارايي برتر روش پيشنهادي ما صرف هزينه و زمان کمتر به همراه کارايي بالاتر براي رسيدن به نتايج مطلوب مي‌باشد.

هم‌اکنون چالشی عظیم برای ایجاد مدل‌های کسب‌وکار مبتنی بر استراتژی‌های الکترونیکی به‌و‌جود آمده است تا سازمان‌های سنتی و با اینرسی زیادرا به سازمان‌های پویا و با اینرسی کمتبدیل کند. دستیابی به چنین سازمان‌هایی، بدون بهره‌مندی از طراحی مدل‌های موفق و شناخت استانداردهای مربوط به آن صنعت امکان‌پذیر نیست. البته تاكنون تحقيقات معدودي به طراحي مدل كسب‌وكار براي كسب‌وكارهاي آينده و درحال ظهور پرداخته‌اند. ما در این تحقیق کوشیده‌ایم تا پس از مرور ادبیات مدل‌های کسب‌وکار، مدل کسب‌وکار شرکت مخابرات ایران را استخراج، و در ادامه چارچوبی را جهت تحقق مدل کسب‌وکار B2B شرکت مخابرات ایران، شناسایی و زیرساخت‌های لازم جهت تحقق آن پیشنهاد نماییم. البته شناسایی استاندارد eTOM را که می‌توان از آن به‌عنوان ارزش‌های قابل‌ارائه شرکت‌های مخابراتی نام برد، را لازم دانسته و مورد توجه قرار داده‌ایم(پیوست). به‌این منظور، در تحقیق حاضر از آنتالوژی BMOکه در رسالة دکترای اُستروالدر (2004) تا دو سطح کسب‌وکار شرکت مخابرات ایران(وضع موجود و وضع انتظار) بهره‌مند، و نقش IT در تقویت هریک از اجزاء تبیین شده است و نیز برای توصیف بلوک‌های کسب‌وکار شرکت‌ مخابرات ایران در مطالعات وضع موجود به شناسایی چالش‌های هر بخش به‌طور مجزا با توجه به نظر خبرگان و کارشناسان حوزه توجه شده است. و در نهایت به ارائة راه‌کارهای ممکن برای تحلیل، طراحی و پیاده‌سازی وضع مورد انتظار و معرفی و پیشنهاد زیرساخت مناسب IT جهت تحقق مدل کسب‌وکار B2B برای شرکت مخابرات ایران پرداخته‌ایم، تحقیق حاضر کیفی بوده و روش‌شناسی مطالعة موردی به‌دلیل ماهیت اکتشافی تحقیق و فراهم‌آوردن امکان بررسی عمیق و دقیق نسبت به سوژة مورد بررسی انتخاب گردید. بدین‌ترتیب که ابتدا با استفاده از فلسفة راهبردی پژوهش یعنی مصاحبه‌ کیفی با خبرگان، بررسی مدارک و مستندات، انجام مصاحبه با خبرگان دانشگاهی، کارشناسان و مدیران سطوح مختلف شرکت مخابرات ایران اشاره شده است که از مهم‌ترین آن مشارکت‌های نظریاین تحقیق به‌شمار می‌آیند. در تحقیق حاضر، برای ایجاد روایی تفاسیر از حلقه‌های بازخور یعنی مراجعه به مصاحبه‌شونده‌ها به‌منظور اطمینان از صحت تفاسیر استفاده شده است. و همچنین به‌منظور دستیابی به پایایی، تلاش شده که در مرحلة تحلیل داده‌های حاصل از مصاحبه‌ها، از مقایسه با متون استفاده شود.

استفاده از فن‌آوری وب معنایی در مهندسی نرم‌افزار یکی از راه‌های غلبه کردن بر مشکلات کنونی مهندسی نرم‌افزار است؛ به‌طوری‌که امروزه توجه بسیاری از محققان به این مقوله معطوف شده است و روش‌های مختلفی در این راستا ارایه کرده‌اند. برخی از این روش‌ها هستی‌شناسی محور بوده و بر تولید کد نرم‌افزار از مدل‌های معنایی متمرکزند و شماری دیگر، مبتنی بر هستی‌شناسی بوده و از فن‌آوری وب معنایی به‌عنوان ابزار کمکی در فرآیند‌های کلاسیک نرم‌افزار استفاده کرده‌اند.در این پایان‌نامه برای تولید سریع نرم‌افزار، یک روش معنایی جدید با نام SRAD، پیشنهاد شده‌است. در این روش، مدل ایستای دامنه در هستی‌شناسی دامنه و مدل پویای آن در هستی‌شناسی برنامه توصیف می‌شود. هستی‌شناسی دامنه در حقیقت جایگزینی قدرتمند برای مدل داده است زیرا در این هستی‌شناسی ضمن اینکه مانند پایگاه‌های داده، داده‌های نرم‌افزار ذخیره می‌شود، زمینه برای استفاده از استدلال‌گرها و موتورهای قواعد نیز مهیا می‌شود. تمام عملکردهای نرم‌افزار در هستی‌شناسی برنامه توصیف و پیاده‌سازی می‌شود. می‌توان بر اساس چارت عملیاتی سیستم، عملکردهای نرم‌افزار را در این هستی‌شناسی به‌صورت سلسله‌مراتبی توصیف و پیاده‌سازی کرد. برای پیاده‌سازی عملکردها در هستی‌شناسی برنامه، از قواعد وب معنایی بهره گرفته شده است. در حقیقت بدنه یک عملکرد با استفاده از لیست مرتبی از قواعد قابل پیاده‌سازی است. برای اجرای عملکردهای توصیف شده در هستی‌شناسی برنامه می‌توان از موتور‌های قواعد کلاسیک مانند Jess بهره گرفت ولی برای افزایش کارایی، در راستای این پایان‌نامه، موتور اجرای RE طراحی و پیاده‌سازی شده است. این موتور ضمن پشتیبانی از انواع اتم‌های مختلف، قادر است عملکردهای توصیف شده در هستی‌شناسی برنامه را با کارایی مطلوب به اجرا در آورد.برخلاف اکثر روش‌های موجود که سعی در ایجاد کد نرم‌افزار دارند، با استفاده از روش SRAD در حقیقت مدلی از نرم‌افزار ایجاد شده است که قابل اجرا است. به‌عبارت دیگر منطق کاری نرم‌افزار به‌جای اینکه در پس کد‌های آن نهان شود، در یک مدل رسمی توصیف می‌شود. چنین مدلی ضمن انتزاعی‌تر کردن فرآیند تولید، می‌تواند فرآیند نگهداری نرم‌افزار را نیز بسیار آسان کند. SRAD روشی معنایی برای تولید سریع نرم‌افزارهایی است که نگهداری بسیار آسانی دارند.