جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش با روش تحليلي توصيفي به بررسي ديدگاه علامه طباطبايي درباره فرق مختلف اسلامي پرداخته است. علامه طباطبايي منشأ پيدايش اهل سنت را نتيجه جريان سقيفه بني‌ساعده دانسته، که اساس آن بر مسأله مصلحت‌گرايي و امکان تغيير احکام استوار است. نتيجه اين اقدام و رويکرد، دخالت دستگاه خلافت در احکام و تنزل و تغيير دين و معارف الهي، به سطح قوانين مادي و اجتماعي، تغيير حکومت انتصابي به خلافت انتخابي به اقتضاي مصلحت، و از دست دادن سه منبع مهم سنت، عقل و کشف باطني بوده است. علامه طباطبايي در بررسي ساير مذاهب اهل سنت، به شيوه علمي و تنها در محدوده انديشه و عقايد آن‌ها اکتفا کرده است. علامه در آثار خود، به‌خوبي عقايد و انديشه‌هاي گروه‌هاي مختلف اهل سنت از قبيل خوارج، اهل حديث، کراميه، معتزله، اشاعره و وهابيت را تشريح و تبيين نموده، و با دلايل روشن ايرادات و انحرافات اعتقادي آنان را تبيين کرده است. او در رابطه با مذاهب شيعي، شيعيان اثني‌عشري را به‌عنوان بدنه اصلي جامعه اسلامي تلقي نموده، و بقيه مذاهب شيعي را از فروعات و شاخه‌هاي آن برشمرده، که به‌مرور زمان از اصل خود جدا شده‌اند. علامه در بررسي‌هاي خود، به سير پيدايش و تحولات برخي انديشه‌هاي فرق شيعي مانند کيسانيه، اسماعيليه، زنديه، شيخيه و علي‌اللهي پرداخته، و رابطه تشيع را با ديگر جريانات و مذاهب از جمله تصوف، معتزله و اهل سنت نيز تبيين نموده است. او پيرامون اعتقادات شيعيان اثني‌عشري، به‌ويژه در زمينه خداشناسي، معادشناسي، امامت، راهنماشناسي، انديشه‌هاي فقهي و شخصيت‌هاي علمي، مباحث ارزنده‌اي را ارايه کرده، و در زمينه امامت به تفصيل سخن گفته است. وي همچنين مسأله تقريب مذاهب اسلامي را يک ضرورت دانسته، و محور اصلي تقريب را نيز رفع و زدودن عوامل تفرقه و پراکندگي ميان مذاهب مي‌داند.