جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين تحقيق قضايا از دو جهت بررسي شده است: يکي از جهت وجودي و فلسفي، و ديگري از نقطه نظر معرفتي. از حيث وجودي، همه قضايا در ظرف ذهن انسان موجودند؛ لذا وجود ذهني دارند. هستي آنها همچون هستي نفس انساني، هستي رابط و عين ربط است. از حيث معرفتي نيز هر قضيه صادقي حکايت از واقعيتي مي‌کند. البته معيار صدق قضاياي نظري ارجاع آنها به بديهيات است؛ به گونه‌اي که بتوان آن را، هم از نظر محتوا و هم از نظر صورت و شکل استدلال، به بديهيات بازگرداند. اما در باره معيار صدق قضاياي بديهي دو ديدگاه وجود دارد: بداهت و ارجاع بديهي به علم حضوري. نگارنده با پيش‌فرض قرار دادن اين مطالب، پايان‌نامه خود را در دو بخش تدوين نموده است: هستي‌شناسي قضايا و معرفت‌شناسي قضايا. در بخش اول قضيه را تعريف کرده و چيستي و مفاد آن را از ديدگاه فيلسوفان مختلف ارزيابي کرده است. پس از آن، به هستي‌شناسي آن پرداخته و يادآور مي‌شود که اصل وجود قضيه نياز به اثبات ندارد؛ چرا که تصديقي بديهي به شمار مي‌رود و تصديق به وجود قضيه، قضيه‌اي وجداني است. پس از التفات به بداهت وجود قضيه، جايگاه آن را در تقسيمات اوليه وجود بررسي مي‌کند و آن را وجودي رابط معرفي مي‌کند. در ادامه قضيه را به حمليه و شرطيه تقسيم کرده و به تبيين اجزاي قضيه حمليه مي‌پردازد. برخي از علماي دانش منطق، قضيه حمليه را داراي دو جزء، بعضي داراي سه جزء و عده‌اي ديگر داراي چهار جزء مي‌دانند؛ ولي عموم منطق‌دانان قضيه را داراي سه رکن مي‌دانند: موضوع، محمول و رابط. نگارنده نيز بر پايه همين نظريه، به هستي‌شناسي اجزاي قضيه مي‌پردازد. قضيه حمليه خود از جهت کميت شمول حکم، به شخصيه، طبيعيه، مهمله و محصوره و از جهت ديگر به حقيقيه، خارجيه و ذهنيه تقسيم شده است و قضيه شرطيه نيز به متصله و منفصله تقسيم شده است. البته بسياري از منطقيان تلاش مي‌کنند قضاياي شرطيه را به حمليه برگردانند. در بخش دوم به دو مسئله مهم «چيستي صدق» و «معيار صدق» پرداخته است و از آنجا که صدق و کذب فرع معناداري قضايا مي‌باشد، ديدگاه‌هاي رايج در اين باره مطرح شده و نظريه‌هاي بسياري از فيلسوفان اسلامي و غربي درباره معرفت‌شناسي قضايا بررسي و نقد شده است.