جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫اين پژوهش در پنج فصل، نظريه معرفت شناختي کانت، تجربه ديني، هرمنوتيک فلسفي و زبان دين را به عنوان مباني معرفت شناختي انديشههاي دکتر سروش بررسي و نقد کرده است. کانت معتقد بود که ذهن انسان فقط قادر به ادراک امور زمان دار و مکان دار است و لذا اثبات مفاهيمي مانند خدا، اختيار و خلود نفس را از طريق عقل نظري ممکن نميداند. مهمترين و اساسيترين نظريات سروش مانند قبض و بسط، قرائتهاي مختلف دين، پلوراليسم ديني و ... بر همين نظريه کانت استوار است. بر نظريه کانت نقدهايي بيان شده و ثابت گرديده که نظريه معرفت شناختي کانت، به شکاکيت منتهي ميشود. مهمترين انديشههاي سروش به عنوان «گوهر دين»، «ماهيت ايمان»، «وحي تجربي»، «ذاتي و عرضي دين» و مانند آن، بر مبناي معرفت شناختي بحث تجربه ديني استوار است. تعريف نسبتاً جامع تجربه ديني را «برايتمن» دارد. وي تجربه ديني را هرگونه تجربهاي ميداند که هر انساني ميتواند در ارتباط با خدا داشته باشد. سه نظريه مهم مطرح در ماهيت تجربه ديني، يعني نظريه شلاير ماخر، آلستون و پراودفوت بررسي و نقد آن بيان شده است. انديشههاي سروش تا حدود زيادي متأثر و گرفته شده از اصول هرمنوتيکي گادامر است و از بررسي اين مبحث، به دست ميآيد که هرمنوتيک فلسفي گادامر و انديشه و نظريات سروش، ادعاي بدون دليل هستند. سروش در معنا داري زبان دين، معتقد است که معناي الفاظ و متون متعين نيست و از تئوريهاي فلسفي و علمي هر زمان تأثير ميپذيرد و چون تئوريها تحول مييابند، معاني الفاظ هم متحول ميشوند. ولي اين انديشه، زاييده مبناي نسبيت معرفتي است. وي در بخش معرفت بخشي زبان دين، تحليلهاي مختلفي را ارائه داده است که تقريباً همه آنها به عدم معرفت بخشي زبان دين در انديشه وي اشاره دارد. انديشههاي سروش درباره معناداري و معرفت بخشي زبان دين، با نقدهاي اساسي مواجه است؛ از اين رو غير قابل پذيرش است. همچنين نظريه «زبان قوم بودن قرآن» بررسي و نقدهاي آن بيان شده است.