جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پژوهش به نقد دیدگاه دایرة المعارف قرآن لیدن درباره نقش اجتماعی زن در آموزه‌های اسلامی و قرآنی می پردازد و برداشت‌های غیر واقع گرایانه نویسندگان مقالات آن از سیمای واقعی زن مسلمان و حضور اجتماعی او را به چالش می کشد. از منظر نگارنده نظریات و فرضیات مستشرقان در دایرة المعارف قرآن (لیدن) با روح تعالیم قرآنی و اسلامی در مقوله شخصیت زن مسلمان، کرامت انسانی و حقوق و تکالیف وی سازگاری ندارد و مستشرقان آگاهانه یا ناآگاهانه دچار انحراف فکری و اشتباه های فراوانی شده‌ و دیدگاه‌های مترقّی دین اسلام درباره فعّالیت‌های اجتماعی زنان را نادیده انگاشته‌اند. نوشتار حاضر در چهار فصل تدوین شده است. نویسنده در فصل اوّل به جریان شناسی استشراق و دایرة المعارف نویسی پرداخته و تاریخچه‌ استشراق و شکل گیری دایرة المعارف نویسی در غرب (با تأکید بر دایرة المعارف قرآن لیدن) و جایگاه آن را در جهان غرب و اسلام ارائه کرده و زمینه‌ها و اهداف نوشتن چنین دایرة المعارفی را بررسی می کند. وی در فصل دوم با نقد مبانی نقش اجتماعی زن در دایرة المعارف قرآن لیدن، دیدگاه‌های نویسندگان مقالات آن درباره خلقت زن، مسایل روحی زنان، تکالیف زن و مرد در احکام اسلامی و مساوات آنان در همه جهات را شرح می دهد. نگارنده در فصل سوم با اشاره به ترسیم نقش اجتماعی زن مسلمان در دایرة المعارف قرآن (لیدن)، تصویر پردازی از فروتر بودن شأن و مقام اجتماعی زن مسلمان در برابر مرد، ضعف نمادین و وابستگی اجتماعی زن، تشبیه زن به زمین و تصویر پردازی تبعیض آمیزِ زن مسلمان از لِحاظ اجتماعی را نقد می کند. او در فصل چهارم نیز به نقد انزوای اجتماعی و گونه‌های حضور اجتماعی زن مسلمان، اشتغال و استقلال اقتصادی زنان، مشارکت سیاسی و لوازم حضور اجتماعی آنان در دایرة المعارف قرآن(لیدن) می پردازد.