جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در میان نظریه‌های مختلف «توسعه»، در جهان غرب، «توسعه دانش‌بنیان»، به مثابه آخرین دستاورد و رویکرد در موضوع توسعه شناخته می‌شود. در مقابل، جامعه عصر ظهور امام مهدی؟عج؟ نیز در جهان اسلام، به‌عنوان مقصد و هدف نهایی توسعه و پیشرفت مطرح است. نوشتار پیش‌‌رو، با روش توصیفی- تحلیلی و مقایسه‌ای، نخست می‌کوشد با نگاه انتقادی به بازخوانی توسعه دانش بنیان و تبیین ابعاد آن بپردازد و آن‌گاه با نسبت سنجی آن با توسعه جامعه عصر ظهور، ضمن تعیین و برجسته کردن مؤلفه‌های ضعف و کاستی‌های توسعه دانش بنیان، ضرورت توجه به توسعه جامعه عصر ظهور، به مثابه نسخه‌ای بدیل و جایگزین برای توسعه دانش بنیان را نمایان کند. دستاورد این پژوهش، گویای آن است که توسعه دانش‌بنیان، به‌رغم توانایی در فراهم کردن مراتبی از آسایش انسان، از پاسخگویی به همه نیازهای او ناکام بوده است و در مقابل، توسعه در عصر ظهور، تحت مدیریت منطق جامع معرفت و با بهره‌گیری از همه منابع معرفتی، به تأمین همگی نیازهای انسان در ابعاد گوناگون آن قادر است.

«هزاره¬گرایی» (Millenarian) به معنی اعتقاد به پایان قریب الوقوع نظام کنونی دنیا و پدیدار شدن حکومتی در غایت خوبی، هماهنگی و عدالت در جهان؛ بر تاریخ، سنت، پدیده شناسی، فلسفه و روان‌شناسی مبتنی است و علاوه بر این که دانشمندان الاهیاتی، آن را مورد مطالعه قرار می‌دهند؛ مورد بررسی دانشمندان علوم مختلفی همچون جامعه شناسی، روان‌شناسی، انسان شناسی و علوم سیاسی قرار گرفته است؛ چرا که مهم¬ترین شاخصه¬های هزاره¬گرایان، ابتدائاً نارضایتی از وضع موجود است و سپس اعتقاد به وقوع دوره¬ای از جهان که عدالت، صلح و رفاه در آن فراگیر می شود. گرچه ریشه این اصطلاح به قبل از دوران باستان بر می¬گردد؛ رشد و توسعه این مفهوم در بستر جهان مسیحیت شکل گرفته است و به حکومت هزار ساله ـ ملکوت ـ خداوند بر زمین اشاره دارد. به طورکلی تحلیل¬ها و گونه شناسی¬ها نسبت به هزاره‌گرایی در دو رویکرد «سکولار» و «معنوی» قابل بررسی است که در برخی موارد، به رغم تفاوت در رویکرد، مشابه هستند. این تشابه، گویای این واقعیت است که نوع موعود مورد اعتقاد، بر چگونگی جنبش¬های هزاره¬گرا تاثیر به¬سزایی گذاشته است.‌غفلت از ریشه¬های ایمانی در تحلیل¬ها باعث انحراف و دوری از نتیجه¬های صحیح خواهد شد.