جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انقلاب اسلامی با تکیه بر قدرت نرم خود که برگرفته از اندیشه، فرهنگ و تفکر اصیل اسلامی است، تغییرات و تحولات اساسی در ساختار و کارکرد نظام بین الملل و خاورمیانه به وجود آورد؛ و با به چالش کشیدن نظم بین الملل و قواعد حاکم بر آن، نشان داد که لیبرالیسم و سوسیالیسم هر دو در جهت تسلط بر ملت های جهان عملکرده و ماهیت هردوی آنها سلطه جویانه و مادیگرایانه است. درنتیجه انقلاب اسلامی با ترسیم مرز جدیدی که به قول امام(ره) مرز بین مستضعفان و مستکبران بود، جبهه ای جدید در برابر غرب و شرق ایجاد و سبب خیزش دوباره جنبش عدم تعهد و ملتهای مستقل و نقش آفرینی آنها گردید. انقلاب اسلامی توانست بازیگران نوینی را در نظام بین الملل به منصه ظهور برساند که از جمله آنها جنبشهای آزادی بخش و ملتها هستند که به عنوان نقش آفرینان جدید، دیدگاه های آنها از توانایی تاثیر گذاری بالایی بر دولت ها و روابط بین الملل برخوردار است. این انقلاب بی نظیر به عنوان پدیده ای که بر بنیاد ارزش های دین با تکیه به روش ها و شیوه های نوین دموکراسی، شکل گرفت والگوی جدید از مقاومت و مبارزه با استبداد و استعمار را به نمایش گذاشت، الگوی جدیدی از مدیریت در عرصه قدرت، سیاست و حاکمیت را متجلی و شکل جدیدی از تاثیرگذاری و متفاوت از کارکرد تاریخی مزبور را بنا نهاد و نوعی از جریان احیاگری، بیداری فکری و ایدئولوژیک را سامان داد و هدایت کرد.در عرصه منطقه ای، انقلاب اسلامی سبب جوشش جنبشهای اسلامی و آزادیبخش همانند جنبش حزب الله در لبنان و اخوان المسلمین در مصرشد و توانستساختار کلی نظام جمهوری اسلامی و ولایت فقیه را در درون ایدئولوژی مبارزاتی خود وارد کند یا جنبش حماس و ... که وجه مشترک تمام این جنشبها، الهام گرفتن از فلسفه مبارزاتی انقلاب اسلامی برای پیروزی بود که طی آن مردم با دستهای خالی، با مشتهای گره کرده و با فریاد الله اکبر به پیروزی رسیدند. با ظهور امام خمینی و پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، مبارزان فلسطینی بار دیگر به اسلام روی آوردند و با الهام از آرمان های مطرح شده توسط امام خمینی، نهضت جدیدی را علیه صهیونیست های اشغالگر به راه انداختند که از درون مایه اسلامی برخوردار بود.

ویژگی های دین مبین اسلامو جوانب گوناگون آن هموارهو در عرصه ها و زمان های مختلف الهام بخش و راهگشا برای مسلمانان و حتی غیرمسلمانان بوده است؛ در زمان کنونی که جهان اسلام به بیدارگشته و مسلمانان در حال تلاش برای تعیین سرنوشت خویش هستند، یقینا درآینده ای نزدیک نیازمند الگو و شالوده ای اسلامی برای مناسبات خارجی خود و همچنین بازیگری در نظام بین الملل می باشند. پیروزی انقلاب اسلامی ایران به رهبری امام خمینی (ره) و بیش از32 سال رفتارسیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و همچنین ایفای نقش در نظام بین الملل بر مبنای تفکر ایشان نمونه و الگوی مناسبی برای آزمایش و میزان توانایی، ظرفیت و موفقیت رهیافت اسلامی می باشد.محقق در این پژوهش برآن است تا به این پرسش پاسخ گویدکه، رهیافت اسلامی روابط بین الملل از دیدگاه امام خمینی(ره) بر چه ویژگی هایی استواراست؟ برای پاسخ به این پرسش، در این پژوهش از رهیافتی مرکب از روش های توصیفی، تحلیلیو مقایسه ایو در چارچوب مباحث فرانظری(هستی شناسی، معرفت شناسی، روش شناسی) بهره گرفته می شود. فرضیه پژوهش اینگونه است که؛ رهیافت امام خمینی(ره) به روابط بین الملل درهستی شناسی؛ خدامحورانه، مبناگرایانه، انسان مدارانه و عدل گسترانه، در معرفت شناسی، قائل به امکان شناخت، صدق وگزاره های مطابق با واقع، تاثیر متقابل دانش و ارزش، وابستگی شناخت به تهذیب نفس و تکثر منابع آن و در روش شناسی فقیهانه و تکثرگرااست.این پژوهش مشتمل برپنج فصل می باشدکه، در فصل نخست کلیات پژوهش ارائه می گردد؛ در فصل دوم وسوم به توصیف و تحلیل مبانی فرانظری دیدگاه امام خمینی (ره) به حوزه روابط بین الملل می پردازد و درفصل چهارم نیز، ضمن بررسی دلالت های فرانظری تفکرامام (ره) در روابط بین الملل، به مقایسه اجمالی این رهیافت با نظریه های مطرح روابط بین الملل وتحلیل تشابهات و تمایزات تعلق گرفته است و درفصل پنجم به نتیجه گیری خاتمه می یابد.

فهم مفهوم جهانی شدن و توسعه یافتگی در اندیشه دینی از اهمیت زیادی برخوردار است،بویژه آنکه وقتی دو مکتب ابراهیمی جهان یعنی اسلام شیعی از یک سو و یهودیت از سوی دیگر مدعی آن می باشند.مفهوم قواعد و دامنه و فرآیند آن می تواند نقش تعیین کننده ای در نظام و روابط بین المللی داشته باشد.رساله حاضر با استفاده از الگو و معیار مشخص و مقایسه ای توانسته است به اساسی ترین اصول و قواعد جهانی سازی و جهانی شدن در دو مکتب توحیدی تشیع و مکتب صهیون دست یابد.وجه تفاوت و تعارض دو مکتب را در کاربست واژه جهانی شدن و جهانی سازی در فرآیند و آینده جهان توضیح دهد.بدین ترتیب به سوال پژوهش که عبارتست از توضیح و تبیین چیستی مبانی تفکر و اهداف مکتب شیعی توحیدی و مکتب صهیونیستی نائل آمده است.پژوهشگر با استفاده از باورداشت های اعتقادی و ویژگی های نظری و پروتکل های جامع یهودیت و نیز سیره و روش و اهداف قیام و انقلاب جهانی مهدویت ، به عنوان چهارچوب تئوریک به تبیین فرضیه و یافته های پژوهش مبادرت ورزید.فرضیه تحقیق اینست که مکتب شیعه توحیدی و مکتب صهیون بر اساس آموزه ها و باورداشت های خود در صدد جهانی شدن و جهانی سازی نرم و دست یابی به مقاصد اعتقادی خویش اند.یافته های پژوهشگر حاکی از آنست که مکتب صهیونیسم به دنبال حکومت جهانی واحد مبتنی بر پروتکل جامع خود از طریق تامین اکثریت منافع جهان و تشکیل کشور بزرگ اسرائیل یعنی ارض موعود و رجحان یهود صهیون بر تمام بشریت است.حال آنکه مکتب تشیع با نگاه قانونمند به فرآیند و مسیر تاریخ (سنن الهی)و اراده بشری معتقد به هدفمند بودن تاریخ وسیر تعالی زندگی بشری و کمال آن دارد.از این رو در دیدگاه تشیع حکومت جهانی امام مهدی(عج)مدینه فاضله است یعنی جهان-شهری است.در مجموع نظام جهانی تشیع برارکان حاکمیت الله- امت واحد- قانون الهی و هدف آن اقامه قسط و عدل و کمال بشریت است.

با توجه به موضوع رساله «تحلیل گفتمانی حقوق بشر اسلام و غرب با تأکید بر تأثیرگذاری آن در نظام بین‌الملل با محوریت پروژه‌سازی امنیت جامع» می‌توان گفت که حقوق بشر در دهه‌های اخیر به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین موضوعات در عرصه‌ی روابط بین‌الملل مورد توجه صاحب‌نظران و سیاستمداران مکاتب فکری مختلف و مذاهب جهان ازجمله اسلام و غرب قرار گرفته است. امروزه همه آن‌ها اتفاق‌نظر دارند که بنیاد و اساس آن ‌همراه با آفرینش انسان بوده اما مصادیق آن در جوامع گوناگون فرق دارد. برخی آن را کاملاً انسان‌ساخته، عده‌ای مطابق طبیعت انسان و عقل (حقوق طبیعی) و گروهی آن را برخلاف جریان روح آدمی ‌دانسته‌اند؛ درحالی‌که بسیاری آن را الهی می‌پندارند. نکته حائز اهمیت این ‌که تمام مکاتب و مذاهب جهان بر تبیین و تحکیم پایه‌های حقوق بشر در جامعه جهانی کنونی متفق‌القول بوده ولی بزرگ‌ترین چالش آن‌ها اختلاف در مبانی و مصادیق است. به‌این‌ترتیب سوالات تحقیق چنین مطرح می‌گردد: چگونه می‌توان به بهترین وجه مبانی اختلافی دو دیدگاه اسلام و غرب را تحلیل کرد؟ و چه راهکارهایی برای نزدیک شدن این دو نظر در جهت تحقق نظریه امنیت جامع در سیاست جهانی وجود دارد؟ پژوهش حاضر با هدف بررسی موضوع حقوق بشر و مسائل آن در عرصه‌ی بین‌المللی در مکاتب فکری رقیب تلاش می‌نماید برای پاسخگویی به نیازهای مردم جهان‌های متمایز و متفاوت، به‌ویژه اسلام و غرب، بهترین رویه و تفکر را باهم ادغام نماید تا الگوی متناسب و جامع از صلح و امنیت را در جامعه‌ی جهانی کنونی به وجود آورد. برای این منظور، تحقیق با استفاده از رویه گفتمانی و نظریه سازه‌انگاری در حقوق بشر اسلام و غرب و با شیوه تحلیلی ـ توصیفی و نیز رویکرد استدلال قیاسی به دنبال راهکاری در جهت تأمین صلح و امنیت جامع در نظام بین‌الملل فعلی می‌باشد. لزوم یک استراتژی مدون و ارائه راهکار مناسب عملی (امنیت جامع)، در جهت چیره‌شدن بر مسائل مبنایی حقوق بشر در دو دیدگاه اسلام و غرب ازجمله در معرفت‌شناسی، هستی‌شناسی و انسان‌شناسی ضروری می‌باشد که در این رساله به آن می‌پردازیم. نتایج نشان می‌دهند تحلیل گفتمانی و نظریه سازه‌انگاری بهترین روش تحلیل محتوایی در دو دیدگاه اسلام و غرب نیست اما انجام مذاکرات پارلمانی نهادینه در سطح جهانی و منطقه‌ای در قالب سازمان‌هایی مانند سازمان‌ملل‌متحد، اتحادیه‌اروپا و سازمان‌همکاری‌اسلامی بهترین راهکار تحقق امنیت جامع می‌باشد.

چکیده:در پژوهش حاضر به بررسی مقایسه ای انقلاب اسلامی ایران و تحولات مصر می پردازیم و مفروضه آن این است که بدون این بررسی، فهم و تبیین انقلاب مصر ممکن نیست. پشتوانه نظری مقاله، نظریه فرایند انقلابی و همچنین، نظریه (فرصت سیاسی) در چارچوب جامعه شناسی جنبش های اجتماعی است. انقلاب اسلامی ایران فرصت سیاسی مناسبی جنبش انقلابی مصر فراهم نمود تا در زمانی کوتاهتر و با مصرف هزینه ای کمتر به پیروزی برسد، اما درس گیری رژیم مبارک ارتش مصر و ایالات متحده از انقلاب ایران موجب شده است آنها در پی محدود کردن فرصت اسلام گرایان برای تسخیر کامل فضای سیاسی و گذر از اسلام گرایی اجتماعی به اسلام گرایی سیاسی باشد.بر این اساس این پژوهش، به این پرسش اساسی می پردازد که انقلاب اسلامی ایران و انقلاب 25 ژانویه مصر، چه شباهت ها و تفاوت های با یکدیگر دارند؟ این پرسش به لحاظ نظری در چارچوب سیاست های مقایسه ای و جامعه شناسی انقلاب ها جای می گیرد.در قسمت نتیجه گیری نیز تلاش شد به این پرسش محوری پاسخ داده شود که کدام شرایط ساختاری و کارگزار مشابه یا متفاوت در جوامع ایران و مصر توانست فرص سیاسی مناسب را برای پیروزی جنبش های انقلابی در این کشورها فراهم کند؟ و انقلاب مصر تا چه اندازه متاثر از فرصت های سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی ایران بوده است؟ در پاسخ، با بهره گیری از نظریه های فرایند انقلابی در تحلیل انقلاب ها و نظریه فرصت سیاسی در تحلیل جنبش های اجماعی، به مقایسه چند شاخص ماهیت رژیم پیشین، رهبری انقلاب، ایدئولوژی شیوه عمل جمعی در فرایند انقلاب، مبادرت شد.