جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهآوردن کلام برخلاف اقتضای ظاهر یکی از دل انگیز ترین وهنرمندانه ترین مباحث علم معانی است که تحت عنوان مقوله هایی چون التفات(ضمایر، التفات در عدد، آوردن اسم ظاهر به جای ضمیر،آوردن ضمیر به جای اسم ظاهر،سخن گفتن از آینده با واژه گذشته وبالعکس) اسلوب حکیم و قلب مورد بررسی قرار می گیرد. اثبات بلاغت زیبایی قرآن کریم بر اساس آوردن کلام بر خلاف اقتضای ظاهر به عنوان یکی از مهمترین وجوه اعجازی قرآن کریم و عمق بخشیدن به فهم کلام وحی الهی با بیان اسرار و اغراض بلاغی مورد نظر خداوند در قرآن کریم، هدفی است که در این پژوهش می کوشیم با روش توصیفی-تحلیلی واز طریق بررسی وذکر نمونه هایی از بخش میانی قرآن کریم به آن بپردازیم.لذا پس از بیان مفاهیم تئوری مربوط به این مبحث، نمونه هایی را با تفسیر مختصری از دیدگاه بزرگان علم تفسیرذکر کرده ودر ادامه با ببهره گیری از نمودار می کوشیم میزان کارآمدی این صنایع ادبی رادرقرآن کریم نشان دهیم تا مخاطب بتواند دیدی آمارینسبت به این موضوع داشته باشد.هنرآفرینی وجلب اهتمام وعنایت از سوی مخاطب در صنعت التفات وتاکید ومبالغه در صنعت قلب وتعلیم نحوه ی سخن گفتن در شرایط مختلف ودر برابر مخاطبان متفاوت در اسلوب حکیم وبدیع ونو کردن زبان هنجار وعادی برای پر جاذبه تر کردن وزیباتر کردن کلام از جمله نتایج حاصل از پژوهش حاضر می باشد.کلید واژه: قرآن کریم، خلاف اقتضای ظاهر،التفات، اسلوب حکیم، قلب

اسلوب حکیم یکی از عناصر زیباشناختی در متون است که گوینده بنابر اقتضاهای بافتی وموقعیتی، روش خردمندانه و حکیمانه ­ای برای بیان غرض خود در پیش می­ گیرد. این عنصر اگرچه گاه در بدیع و گاه در استفهام مطرح می­ شود اما به دید غالب در علم معانی و موارد خروج کلام از اقتضای ظاهر است که به کارگیری آن بر بلاغت کلام می ­افزاید و بلیغ بودن قائل آن را ثابت می­ کند. به کارگیری این شیوۀ هنری در زبان قرآن که متصف به بلاغت بوده و جنبۀ بلاغی آن از جمله موارد اعجاز زبانی آن به شمار می ­آید، اهمیت این مسأله را روشن می­ سازد. اثبات بلاغت قرآن کریم با بررسی این آرایه برای نشان دادن زیبایی وبخشی از وجوه اعجاز قرآن کریم و عمق بخشیدن به فهم کلام وحی الهی، با بیان اسرار و اغراض بلاغی مورد نظر خداوند در به کار بردن آن، از اهداف این پژوهش هست که تلاش شده ­است با روش توصیفی- تحلیلی واز طریق ذکر نمونه ­هایی از ده جزء میانی قرآن کریم و نیز نموداری آماری به آن دست یابیم. اشاره به فراوانی و میزان کاربرد این آرایه برای اثبات تاثیر کارآمدی آن در جهت نشان دادن و تثیبت بلاغت قرآن کریم وتقسیم­ بندی این آرایه بر چهار وجه مذکور از مهم­ترین مشخصه­ های این پژوهش است. رویارویی با عناد و ناسازگاری مخالفان پیامبر اکرم (ص) مبنی بر خواسته­ هاو بهانه­ هایی غیر قابل قبول برای نپذیرفتن ربوبیت خداوند متعال و رسالت رسول اکرم (ص)، از جمله دلایل به کاربردن آرایه ادبی اسلوب حکیم است .