جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ربا در لغت، زیادی و در اصطلاح افزایش سرمایه است که در اموال و ثروت به وجود می آید. با توجه به اینکه ربا نظام اقتصادی جوامع را به تدریج می تواند به نابودی بکشاند، توجه به آن ضروری می شود. ربا در جوامع اولیه به آهستگی متولد شد و با پیشرفت امور اقتصادی و بازرگانی گسترش یافت، به ویژه هنگامی که پول وسیله مبادله قرار گرفت. رباخواری در ادیان و جوامع گذشته بصورت گسترده وجود داشت. در سومر، مصر، بابل، آشور، ایران باستان، چین، هند، یونان و روم رباخواری مذموم بوده و جوامع به دو دسته رباخوار و ربادهنده تقسیم می شده است. زمانی که جهان مسیحیت تجارت و هر نوع سودی را ناپسند می شمردند. در جزیرة العرب بازرگانی شغلی آبرومند بود. از جمله شیوه های به دست آوردن ثروت در عربستان جاهلی ربا بود و در مکه، مدینه و طائف بسیار رواج داشت. در شریعت تحریف نشده یهود، ربا به هر نحو حرام بود و مرتکبین مستحق کیفرهای اخروی و محکوم به مجازات های دنیوی می شدند اما یهودیان اکنون دریافت ربا از هم کیشان خود را ناروا و از دیگران روا می دانند. در آیین مسیحیت ربا به طور مطلق حرام شده است و تا پایان قرن سیزدهم که کلیسا در اروپا حکومت می راند، ربا کاملاً ممنوع و حرام بود و ربا به معنای ارتداد و خروج از دین شمرده می شد. تحولات اقتصادی قرن های 12 و 15 میلادی باعث شد کلیسا از موضع نخست خود و ممنوع شمردن ربا عقب بنشیند و دامنه آن را محدود کند. تحولات سیاسی و فرهنگی قرن 15 تا 18 میلادی تجویز نهایی ربا در در مسیحیت را به همراه داشت. ربا در قرآن با دو لحن آرام و تند تحریم شده است. بعضی اینگونه بیان را دلیل حرمت تدریجی آن می دانند، در مقابل گروهی از محققان معتقدند که اسلام یکباره ربا را حرام کرده است. خداوند متعال در بعضی آیات، ربا را ظلم دانسته و در بعضی دیگر آن را جنگ با خدا و رسول و در برخی دیگر حرمت ربا در دین یهود را بیان می کند. روایات زیادی نیز از ائمه اطهار درباره ربا و آثار آن در کتابهای معتبر شیعی و سنی نقل شده است. در قرآن و روایات از عواملی به صورت مستقیم و یا غیر مستقیم به عنوان علت حرمت ربا یاد شده است که از جمله آن ها می توان به مبارزه با ظلم، ترویج کارهای نیک، کاهش فاصله طبقاتی اشاره کرد. این تحقیق پایانی به منظور تبیین بهتر مطالب شامل دو بخش می باشد که بخش اول با عنوان ربا در بستر تاریخ و بخش دوم با عنوان ربا در اسلام، ما را به شناخت پیشینه ربا در ملل و ادیان دیگر و همچنین شناخت جایگاه ربا در قرآن و سنت رهنمون می نماید. در این تحقیق از کتب تاریخی، روایی و تفسیری و کتابهای اقتصادی استفاده شده است.