جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان نامه تلاش شده است تا برهان وجودی بعنوان یکی از اصلی ترین براهین اثبات خدا در غرب و جهان اسلام مورد بررسی قرار گیرد. برهان وجودی مهمترین برهان اثبات وجود خدا در جهان غرب است که از زمان آگوستین تا کنون مورد توجه فلاسفه بوده است و برای اولین بار آنسلم تقریری روشن از آن ارائه داده که بلافاصله مورد توجه قرار گرفته است و اغلب فلاسفه ی دوران جدید به نحوی بدان پرداخته اند. اما انتقادات هیوم و مخصوصا کانت باعث ایجاد شک در توانایی این برهان گردید. این برهان در جهان اسلام سابقه نداشته است و تنها معاصرین فلاسفه اسلامی بر اثر آشنایی با فلسفه ی غربی از این برهان بحث کرده اند. این پایان نامه در سه فصل تنظیم شده است: فصل اول در باب ماهیت برهان وجودی؛ فصل دوم در باب انتقادهای وارد بر این برهان؛ و فصل سوم در باب نظر متفکران اسلامی معاصر درباره این برهان می باشد

امامت و ولایت در اسلام، از پایه های اصلی اعتقاد و زیربنای زندگی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می آید. اما ولایت در باور شیعه از جایگاهی خاص و رفیع برخوردار است تا جایی که از نماز، روزه، حج، و جهاد نیز برتر و بالاتر است. رویکرد حضرت زهرا علیهاالسلام، به عنوان اولین حامی و مدافع ولایت بر حق الهی و آغازگر دفاع از حریم ولایت، تعیین کننده محور ارزش های اجتماعی و سیاسی در حرکت تاریخی اسلام است. رویکرد ایشان در دفاع از حریم ولایت پس از رحلت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله تا زمان شهادتشان، از فرازهای مهم تاریخ اسلام به شمار می رود. در این زمان است که فاطمه علیهاالسلام همچون سیاستمداری بزرگ در دفاع از ولایت «دانشگاه سیاسی» خود را می گشاید و در مکتبی که عمرش کمتر از صد روز بود، ضمن نشر «فرهنگ سیاسی» خود، مشعل هدایت را فراروی حقیقت مداران قرار می دهد. ازاین رو، پژوهش حاضر می کوشد ضمن تبیین آن موقعیت حساس، با استناد به شواهد و قراین تاریخی و نگاه توصیفی تحلیلی، چگونگی دفاع از حریم ولایت را به تصویر کشانده و در پایان، سیره نظری و عملی آن حضرت را در این کشمکش سیاسی، که هدفش قرار دادن حاکمیت بر محور حق و عدل بود، روشن نماید.

پژوهش حاضر به دنبال تحلیل و نقد دیدگاه مستشرقان در نقد متن حدیث نزد محدّثان و رجالیان متقدّم اهل‌سنّت است چه آنکه رویکرد غالب مستشرقان در حوزه مطالعات حدیثی، فرآیند نقّادی حدیث اسلامی را محدود به نقد سندی دانسته و بر این باور است محدّثان مسلمان به پدید? نقد متنی بی‌توجّهی یا کم‌توجّهی داشته‌اند. تحقیق از نظر هدف بنیادی و با روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی انجام‌شده و روش تحلیلِ داده‌ها کیفی بوده است. جامع? تحقیق متنی و شامل کتب محدّثان و رجالیان اهل‌سنّت در سد? سوّم و چهارم هجری و نگاشته‌های مستشرقان در نقد متن حدیث اسلامی بوده است که به صورت هدفمند و با توجّه به سوالات تحقیق مورد مطالعه قرار گرفت. یافته‌های پژوهش نشان داد که نقد متن حدیث نزد محدّثان و رجالیان متقدّم اهل‌سنّت وجود داشته است. هم‌چنین در پیِ بررسی آرای مستشرقان در این خصوص، نظراتشان در دو محور اصلی عدم نقّادی متن احادیث و چرایی آن شامل مبانی خاصّ کلامی اهل‌سنّت و رقابت‌های اهل‌حدیث و اهل‌رأی مورد بررسی قرار گرفت. نتیجه آنکه برخلاف تصوّر مستشرقان در منحصر ساختن سنجش اعتبار حدیث اسلامی به نقد سندی، محدّثان و راوی‌شناسان متقدّم اهل‌سنّت در بررسی اعتبار احادیث، به نقد متنی نیز توجّه داشته‌اند.

قرآن کریم سرشار از قصص و گزارش های تاریخی مربوط به امّت های پیشین و پیامبران آنان با هدف انتقال معارف وحیانی و هدایت انسان است. با این حال، در قرآن مستقیماً اشاره ای به تاریخ و تاریخ نگاری نشده است و خود این کتاب مبتنی بر تاریخ نگاری نیست. پرسش های اصلی این جستار عبارتند از: 1 چه ارتباطی میان قرآن و تاریخ وجود دارد؟ 2 هدف از استفاده از قصص و گزارش های تاریخی چیست؟ از این رو، هدف این جستار آشکار نمودن ارتباط میان قرآن به عنوان منبعی قدسی با تاریخ به عنوان یکی از شاخه های علوم انسانی است. در پژوهش پیش رو، فرض بر این است که استفاده از قصص برای عبرت آموزی و الگوبرداری از اولیای خداست. بنابراین، قرآن را به متنی متفاوت از تاریخ وقایع و سرگذشت صرف ملّت ها تبدیل می کند. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که برجسته نمودن شخصیّت های قرآنی با رویکرد الگوسازی، دعوت به نگرش خردگرایانه به این گزارش ها، همچنین توجّه به کیفیّت وقایع، فراخواندن مخاطبان به حضور و شهود برای پرهیز از گرایش به افسانه با بهره جستن از واژه های «نبأ»، «قصص» و «عبرت» که موجب روی آوردن به واقع گرایی شده، از شاخصه های نقل داستان ها در قرآن کریم است. ویژگی های نقل قصص در قرآن و مؤلّفه های آنها به دلیل بُعد وحیانی و حقّانیّت این گزاره ها و حضور اشخاص حقیقی در آنها، موجب تفوّق قرآن بر سایر کتب دینی و تاریخی شده است و از قرآن متنی فراتاریخی ساخته است.