جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

صبر به معنی شکیبایی و حبس نفس است بر چیزیکه شرع و عقل تقاضا می کند یا از چیزیکه شرع و عقل از آن نهی می کند و ریشه در بصیرت و آگاهی دارد و نتیجه ی یقین است. در روایات وارده از پیشوایان حق، صبر در سه حوزه مطرح شده است: 1. صبر در هنگام مصیبت 2. صبر بر طاعت 3. صبر بر ترک گناه صبر و تحمل بر مصیبت بسیار سخت و شدید می باشد و مستند به معرفت کامل و یقین تام است . عبادات و طاعات، وسیله ی ارتباط بنده با خدا هستند که برای انجام همه ی این اعمال صبر لازم است تا انسان بر خواهش های نفسانی خود پیروز شود . و صبر بر معصیت ، مرتبه ای سخت و در نتیجه والاتر است و اجر و پاداش بیشتری نسبت به دو مرتبه ی پیش دارد. زیرا نفس انسان به معصیت حریص تر است و به آن تمایل دارد، درنتیجه مقاومت بیشتری از خود نشان می دهد تا معصیت را ترک کند. شخص صابر توان تحمل سختی ها را دارد و بر خود مسلط است، از تعادل خارج نمی شود، کسل نیست، بی تابی نمی کند و از خداوند شکایت نمی کند. برای اینکه انسان بتواند به این فضیلت اخلاقی دست پیدا کند باید بداند که انسان در سختی آفریده شده است و آغاز و انجامش در اختیار خداوند است و به پاداش های الهی که در مقابل صبر به او داده می شود ایمان داشته باشد که پاداش او در نزد خداوند هرگز از میان نخواهد رفت و اجرش بدن حساب و به طور کامل داده می شود و بهترین منزلگاه های بهشت به او وعده داده شده است و یقین داشته باشد که پس از هر تنگنایی، خداوند گشایشی را قرار داده است و در این راه از خداوند یاری بگیرد که خداوند با صابران است. و از موانع صبر دوری گزیدن مثل شتابزدگی، زیرا شتاب از شیطان است و با آن به هیچ مقصودی نمی توان رسید و بی حوصلگی و در غم فرو رفتن و خشمناک شدن را کنار بگذارد که با صبر سازگار نیستند.

نفوس انسانی پیش از تعلّق به بدن در مرتبه عقل مفارق خود به نحوجمع وبساطت وجود دارند و سپس تکثّر پیدا کرده و در این عالم فرود می آیند و به سبب ضعف و سستی جوهرشان چنگ به دامن ابدان طبیعی می زنند. بنابراین همزمان با حرکت جوهری بدن، به تدریج نفس نیز مراتب کمال را یکی پس از دیگری طی کرده و به تکامل می رسد. در این سیر تکاملی نفس از مدرکات و بدن از مواد غذایی به عنوان معدّاتی برای رسیدن به تکامل استفاده می کنند و این که هر نفسی در پایان حرکت جوهریِ بدنش ( مرگ ) متفاوت از نفس دیگر است، به دلیل نوع به کار گیری امکانات و معدّات و چگونگی حرکت جوهری آن نفس است؛ بر این اساس هر یک از اعمال ونیّات ما در هر لحظه از دوران زندگی مان در عالم طبیعت، هویت و حقیقت وجودی ما را تشکیل می دهند. نفس پس از مرگ دیگر احتیاجی به بدن طبیعی نداشته وآن را رها کرده و با بدن برزخی ادامه حیات می دهد. این بدن برزخی بر اساس اعمال و افکار دنیایی هر فردی به تدریج همزمان با تکامل نفس در عالم طبیعت شکل می گیرد ولی اکثر افراد به دلیل تعلّق و توجّه فراوان ماده از آن غافل هستند وافرادی که در این دنیا بتوانند خود را از تعلّقات رها کنند، در همین دنیا نیز می توانند این جسم برزخی را ببینند.