جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش مراحل و مواقف قیامت در تفاسیر شیعی و سنی از قرن پنجم تا قرن معاصر بررسی شده است و عمده ترین موضوعاتی که در آن مورد بررسی قرار گرفته، به این قرار است: مواقف در قرآن کریم و تفاسیر، تعداد مراحل و مواقف قیامت، گواهان محشر، صراط و مرصاد، عقبات محشر و نظر مفسرین در این زمینه.

این تحقیق، در نظر دارد با توجّه به اهمّیت معاد در جهان بینی اسلامی و تأثیر اعتقاد به آن در اخلاق و رفتار انسان ها، مراحل و مواقف قیامت را در درجه اوّل از دیدگاه قرآن مجید و کتب مفسّران از قرن پنجم به بعد، و در درجه دوم با نقل سخنانی از معصومان علیهم السلام ، مورد بررسی قرار دهد، و به علّت این که در قرآن، مسائلی چون: حساب، شهادت، صراط، محاکمه و... مطرح است و با توجّه به این که عالم آخرت، مجرّد و متفاوت با جهان مادّی است، نگارنده در تحقیق خود به پرسش هایی نیز از دیدگاه آیات و روایات و تفاسیر پاسخ می دهد. این پرسش ها عبارت اند از: 1 . مواقف به چه معناست و تعداد آنها چندتاست؟ 2 . مفهوم «حساب» در قیامت چیست؟ 3 . گواهان قیامت چه کسانی اند؟ 4 . «صراط» و «مرصاد» به چه معناست و عقبات صراط چندتاست؟ این پایان نامه، دارای فصل های پنجگانه ای است که فصل اوّل آن با مقدّمه ای درباره تاریخچه مطالعاتی بحث آغاز شده و در ادامه با بیان ابعاد گوناگون مسئله، فرضیات یا پرسش های تحقیقاتی، اهداف مطالعاتی، حدود مطالعات، برهان مطالعات و اصطلاحات وارد شده در بحث، شرح و بسط داده شده است. فصل دوم، مراجع و منابعی که مورد استفاده محقّق قرار گرفته، معرّفی شده است. فصل سوم، درباره روش تحقیق است که در آن از رهیافت تحقیق، طرح تحقیق، فن تحقیق و طرح تحلیل، بحث شده است. فصل چهارم، پنج باب دارد. نگارنده در باب اوّل، لفظ «مواقف» را در قرآن کریم و تفاسیر، بررسی نموده و دیدگاه های مرحوم علّامه طباطبایی و فخر رازی و همچنین روایات درباره «آیه وقوف» را بیان کرده است. باب دوم، به معرّفی تعداد مراحل و مواقف قیامت در طول زمان پرداخته شده و آمده که مواقف در قیامت، اختصاص به کافر و مؤمن دارد. عنوان باب سوم، «گواهان محشر» است. در این باب، نگارنده، هفت گواه را که در روز محشر، بر اعمال انسان ها شهادت می دهند، یادآور شده و آیات و روایات مربوط به هرگواه را بیان نموده است. باب چهارم با عنوان «صراط و مرصاد»، به بیان معانی این دو واژه از قول علّامه طباطبایی و شیخ صدوق(ره) پرداخته و موقعیت مردم را هنگام عبور از صراط ، بیان داشته است. باب پنجم نیز درباره عقبات محشر و نظر مفسّران است. در این باب، روایات در مورد عقبات و نظر بزرگانی چون شیخ صدوق، شیخ مفید و علّامه مجلسی مطرح شده است.