جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پژوهش:« مقایسه ی تطبیقی هرمنوتیک وتفسیر صحیح قرآن»؛ این پژوهش در صدد آن است تا با تفکر و تدبّر در منابع مختلف در این زمینه به اهداف ذیل دست یابد : بررسی معنای لغوی واصطلاحی تفسیر ، تأویل و هرمنوتیک آشنایی با مفهوم تفسیر ، بررسی تأویل وبیان تأویل صحیح ، آشنایی با مفهوم هرمنوتیک و مقایسه ی تطبیقی هرمنوتیک وتفسیر صحیح قرآن . روش این تحقیق با توجه به امکانات ویافته های تحقیق ، روش توصیفی تحلیلی است . پس از گرد آوری اطلاعات وتجزیه وتحلیل آنها نتایج زیر حاصل شده است : تفسیر و هرمنوتیک هر دو در بستر تاریخی متمایز شکل گرفته واشاره به مو ضوع خاص خودشان را دارند بنابر این توجه به آنها باید با توجه به بستر تاریخی خودشان باشد . هدف از تفسیر ، کشف وبیان معانی آیات ومراد شارع مقدس است . اما هرمنوتیک نتیجه آن تعارضی می باشد که در بستر تاریخی اش شکل گرفته ، بنابر این کشف مراد مؤلِّف یا شارع مقدس معنا ندارد . علم تفسیر زبان دین را واقع نما می داند که در بیان حقیقت است .امّا در وجود مطالبی سمبلیک در قر آن منکر نیست . وهمچنین باید توجه داشت که سمبلیک به معنای افسانه ای وغیر واقعی نیست بلکه با استفاده از زبان سمبلیک ، در صدد اشاره به نکات لطیف می باشد . که هدف خاصی از آن مد نظر بوده است . امّا هرمنوتیک ، زبان دین را سمبلیک می داند . اما نه به آن معنایی که بیان شد . پذیرش تعدد قرائت ها و تکثر گرایی در هرمنوتیک به عنوان یک اصل شمرده می شود . در صورتی که در تفسیر این امر پذیرفته نیست بلکه در تفسیر معنای باطنی در نظر است که نسبت به معنای ظاهردر طول هم قرار دارند وهمدیگر را تأیید می کنند وهیچگونه تعارضی با هم ندارند و... پژو هشگر در انجام این تحقیق با مشکلات و محدودیتهایی چون عدم زمان کافی برای گرد آوری مطالب ، بیان مشکل و پیچیده ی کتابهایی که در زمینه ی هرمنوتیک وارد شدند وعدم دسترسی به سایت ها ی اینتر نتی مواجه بوده است . در پایان پیشنهاد می گردد ، که در بررسی تطبیقی این دو دید گاه ، دقّت و احتیاط لازم صورت گیرد تا با دیدن اندک شبهات دو دیدگاه فوق ،از تفاوتها ی اساسی این دو رویکرد تفسیری غفلت نشود .

محقق قصد دارد در این پژوهش با استفاده از قرآن کریم و روایات ودیگر منابع معتبر اسلامی به بررسی معراج پیامبر اسلام (ص)از دیدگاه قرآن وروایات بپردازد . برای رسیدن به اهداف نهایی تحقیق در بررسی معراج پیامبر (ص)از دیدگاه قرآن وروایات اهداف ویژه ای شامل : بررسی معنا ومفهوم معراج ووجوه مختلف آن ، بررسی دلایل قرآنی وروایی معراج ، چگونگی معراج وکیفیت آن ، هدف معراج ، وسرانجام بررسی دستاوردهای معراج مطرح گردیده است . برای رسیدن به این اهداف سؤالاتی به شکل زیر مطرح شده است: 1-

محقق قصد دارد در این پژوهش با ا ستفاده از قرآن کریم وروایات ودیگر منابع معتبر اسلامی به بررسی عوامل گمراهی ومباحث مربوط به آن بپردازد . برای رسیدن به هدف نهایی تحقیق(بررسی عوامل گمراهی ازدیدگاه قران وروایات)اهداف ویژه ای شامل : بررسی مفهوم ضلالت ووجوه مختلف آن ، بررسی مفهوم غوایت ، فرق بین ضلالت وغوایت ، اشاره به کسانی که گمراه شده اند ودر قرآن از آنان نام برده شده است، بررسی انواع ضلالت ، عوا ملی که مبدأ هدایت وضلالتند وعوا ملی که فقط مبدأ ضلالتند طراحی گردیده است.برای رسیدن به این اهداف سؤالاتی به شکل زیر مطرح شده است : 1- ضلالت در لغت واصطلاح به چه معنا است وچند وجه دارد ؟2- غوایت در لغت واصطلاح به چه معنا است ؟3- چه فرقی بین ضلالت وغوایت وجود دارد ؟4- گمرا هان چه کسانی هستند ؟5-گمراهی شامل چند نوع می باشد؟6- عواملی که هم مبدأ هدایتند وهم مبدأ ضلالت ، کدامند ؟7- عواملی که فقط مبدأ ضلالتند کدامند ؟ با توجه به ماهیت اهداف وامکانات موجود روش تحقیق توصیفی تحلیلی برای انجام این پژوهش بر گزیده شده است . پس از گرد آوری اطلاعات وتجزیه وتحلیل آنها نتایج زیر به دست آمد : «ضلالت وغوایت »به معنای گمراهی است . ضلالت دارای 7وجه است که تمامی این وجوه به معنای اصلی اش که همان گمراهی است بر می گردد . مصادیق گمراهان درقرآن باالفاظ « ضا لون » و« ضالین » بیان شده است که از مهمترین آنها می توان به 1 - برخی از یهودیان ومسیحیان 2- تبدیل کنندگان ایمان به کفر 3- نومیدان از رحمت خدا 4- ا فرادگناهکارو5- نوعی گمراهی در مورد حضرت موسی (ع) ا شاره کرد ، ضلالت سه قسم است:1- ضلالت در اعتقاد 2- ضلالت در صفات باطنیه 3-ضلالت در اعمال. گمراه شدن انسانها عوامل مختلفی دارد که می توان آن ر ا به دو بخش تقسیم کرد :1-منشاءالهی وقرآنی هدایت وضلالت که منظور از اضلال خداوند قطع نمودن هدایت خاصّه می باشد واین نوع اضلال پسندیده است ومطابق با حق . 2- عواملی که فقط مبدأ ضلالتند واضلال آنها مذ موم است مانند شیطان ، هوای نفس ، دوست نا باب ، پیروی نسنجیده از رهبران قوم ووالدین ، بت پرستی واحساس بی نیازی کردن . چنین تحقیقی چون با معارف متعالی و گسترده قرآن کریم و روایات معصومین ( ع ) مر تبط است نیازمند فرصت مطالعاتی بیشترو امکان دسترسی به منابع گسترده تری است که در توان محقق نبوده است لذا پیشنهاد می گردد در این زمینه به صورت جزئی تر و با بررسی عمیق آیات و روایات پژوهش و تحقیق انجام گردد .

این تحقیق برآن است تا با توجه به آیات قرآن کریم و دیگر منابع از جمله کتابهای تاریخی و تفسیری ، به تحلیل داستان حضرت سلیمان ( ع ) و آیه هایی که به آن اختصاص دارد بپردازد . در فصل اول این تحقیق پس از مقدمه به بیان مسئله , ضرورت و اهمیت تحقیق , اهداف تحقیق , پرسشهای تحقیقاتی و تعریف واژه ها و اصطلاحات پرداخته است . در این تحقیق به ابعاد مختلفی در فصلهای اول و چهارم چون : آشنایی با واژه های قصه ، داستان و سلیمان ، آشنایی با نحوه ارتباط حاکمیت حضرت سلیمان با پیامبری وی ، آشنایی با تواناییهای فوق العاده و معجزات حضرت سلیمان ، آشنایی با عصمت حضرت سلیمان و رد تهمتهای ناروا به آن حضرت ، آشنایی با سیمای حضرت سلیمان از دیدگاه عهدین ، آشنایی با نحوه برخورد حضرت سلیمان با قوم سبا، آشنایی با جریان هدهد و ملکه سبا ، طراحی گردیده است . برای رسیدن به این اهداف ، سؤالاتی به شرح زیر مطرح شده است : معنا و مفهوم قصه ، داستان و سلیمان از دیدگاه قرآن کریم چیست ؟ نحوه ارتباط حاکمیت حضرت سلیمان با پیامبری وی از دیدگاه قرآن چگونه بود ؟ تواناییهای فوق العاده و معجزات حضرت سلیمان چه بود ؟ عصمت حضرت سلیمان و رد تهمتهای ناروا به آن حضرت چگونه بود؟ سیمای حضرت سلیمان از دیدگاه عهدین چگونه بود ؟ نحوه برخورد حضرت سلیمان با قوم سبا چگونه بود ؟ جریان هدهد و ملکه سبا از دیدگاه قرآن چگونه بود ؟ در فصل دوم تعدادی از متون تحقیقاتی مرتبط با موضوع از قبیل : قصص الانبیاء ( سید نعمت الله جزایری ) ، تاریخ انبیاء ( سید هاشم رسولی محلاتی ) ، همراه با پیامبران ( عفیف عبدالفتاح طباره ) ، اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان ( مصطفی عباس مقدم ) ، و قصص قرآن ( صدر بلاغی ) مورد بررسی قرار گرفته است . در فصل سوم با توجه به ماهیت و هدف موضوع ، روش تحقیق تحلیلی توصیفی که شامل روش تحقیق و طرح اجرایی می باشد ، برای این تحقیق انتخاب گردیده است و فصل چهارم شامل پنج بخش می باشد که در بخش اول معنا و مفهوم قصه ، داستان و سلیمان از نظر لغوی و اصطلاحی مورد بحث قرار گرفته ، در بخش دوم تفاوت قصه های قرآن با دیگر قصه ها و در بخش سوم ، زندگی ، حاکمیت و پیامبری حضرت سلیمان از دیدگاه قرآن و در بخش چهارم ، عصمت حضرت سلیمان و رد تهمتهای ناروا به آن حضرت و در بخش پنجم که آخرین بخش از این فصل می باشد جریان حضرت سلیمان و قوم سبا از دیدگاه قرآن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است . و در قسمتهای مختلف این فصل از آیات قرآن کریم استفاده شده است . فصل پنجم تحقیق مشتمل بر نتایج تحقیق است که در آن بر اساس بررسی های انجام شده نتایج ذیل حاصل شده است . حضرت سلیمان ( ع ) از جمله پیامبرانی بود که از موهبت های ویژه ای از جمله علم و دانش و حکمت ، علم منطق الطیر و حشرات برخوردار بود و باد نیز به فرمان او بوده است یکی از نمونه ها حشمت انگشتری اوست که اسم اعظم بر آن نقش بسته بود و در قرآن مجید به آن اشاره نشده است . در زمان حضرت سلیمان ( ع ) ملکه سبا ( بلقیس ) زندگی می کرد این قوم آفتاب را به جای خداوند می پرستیدند و حضرت سلیمان که بوسیله هدهد از این ماجرا باخبر شد با توجه به علم و حکمت خود توانست ملکه سبا را به دین توحید آورد و تسلیم فرمان الهی شود . محقق در انجام این پژوهش با محدودیت هایی چون : تکراری بودن مطالب طرح شده در کتابهای مختلف و نبودن مطالب تحلیلی کافی در منابع روبرو بوده است و پیشنهاد می گردد در این زمینه بیشتر از کتب تفسیری استفاده گردد .

این پژوهش با عنوان بررسی تحلیلی کلمات متضاد درصدد آن است تا با مراجعه به آیات قرآن و دیگر منابع معتبر اسلامی به بررسی این موضوع بپردازد . با توجه به فصاحت و بلاغتی که در کلام خدا است ،ضرورت انجام این تحقیق یعنی بررسی کلمات متضاد در قرآن اثبات گردیده است. محقق برای رسیدن به هدف کلی با استخراج آیاتی که کلمه متضاد در آن است به بررسی معنای لغوی این کلمات در بخشهای جداگانه می پردازد. برای رسیدن به هدفهای تحقیق اهداف ویژه ای شامل ؛ بررسی معنا و مفهوم تضاد در علوم بلاغی بررسی اسماء متضاد در قرآن بررسی افعال متضاد در قرآن ، و همچنین بررسی حروف متضاد در قرآن و عباراتی که دارای معنای متضاد هستند ، ترسیم شده است که برای رسیدن به اهداف مذکور سوالاتی به شرح زیر مطرح گردیده است: 1-در کتابهای علوم بلاغی تضاد به چه معنا آمده است؟2- چه اسماء متضادی در قرآن مجید آمده است ؟3- افعال متضاد درآیات قرآن کدامند ؟ حروف متضاد در قرآن کدامند؟ پس از تحلیل مطالب نتایج زیر بدست آمد: تضاد یعنی آوردن دو کلمه ضد و مخالف هم در یک جمله یا یک آیه مثل.... در قرآن اسماء متضاد زیادی هستند که در بخش سوم از فصل چهارم به طور مفصل مورد بررسی قرار گرفته اند و دراینجا به چند نمونه از اسماء متضاد اشاره می کنیم ؛ السموات و الارض، الدنیا و الاخره، الظاهره و الباطن. در قرآن مجید افعال متضادی که از دو ریشه مختلف هستند مانند یَضِلُّ و یَهدِی ، یَبدِوا و یُعبدُه ، یُعّذِبُ و یَغفِرُ و بسیاری از افعال دیگر که در بخش چهارم به آنها اشاره شده ، جزو افعال متضاد قرآنی هستند. درقرآن مجید افعال متضادی وجود دارد که از یک ریشه هستند مانند تَرجُونَ..... ولایَرجُونَ، بواسطه منفی شدن فعل دوم ، دارای معنای متضاد هستندکه در بخش چهارم به این دسته از افعال متضاد اشاره می شود. در بخش پایانی اشاره ای مختصر به حروف متضاد از جمله دوحرف علی و لِ که متضاد همند، شده است. با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود ، روش تحقیق ، توصیفی – تحلیلی برای انجام تحقیق برگزیده شده است. در این تحقیق پژوهشگر با مشکلات و محدودیتهای چون کمبود منابع تخصصی لازم در این زمینه که بررسی کلمات متضاد در قرآن پرداخته باشد ، است. در پایان پیشنهاد می شود که در بدایع قرآن بویژه کلمات متضاد ، کارهای تحقیقاتی بیشتر انجام شود

تحقیق بر آن است تا با توجه به آیات قرآن و روایات معصومین ( ع ) به بررسی آثار گناه بپردازد . برای رسیدن به هدف نهایی تحقیق (بررسی آثار گناه) اهداف ویژه ای شامل ؛ بررسی معنا و مفهوم گناه ، بررسی زمینه های به وجود آورنده ی گناه ، بررسی کیفیت برزخ و قیامت و بررسی آثار بسیاری از گناهان که در قرآن به آن ها صراحتاً اشاره شده در دنیا و برزخ و آخرت طراحی گردیده است . برای رسیدن به این اهداف سؤالاتی به شکل زیر مطرح شده است : معنا و مفهوم گناه چیست ؟ زمینه های به وجود آورنده ی گناه کدامند ؟ گناهانی که در قرآن به آن ها اشاره شده دارای چه آثاری در دنیا و برزخ و آخرت هستند ؟ با توجه به ماهیت ، اهداف و امکانات موجود روش تحقیق توصیفی _ تحلیلی برای انجام پروژه انتخاب شده است . پس از گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها نتایج ذیل بدست آمده است : گناه همان نافرمانی و انجام عملی بر خلاف قانون و یا سرپیچی از قانون است و بنا بر نظر عدّه ای گناه هر کاری را شامل می شود که انجام آن ناروا باشد و در پیش اهل شرع نیز عبارت است از اینکه مکلّف امری نامشروع مرتکب گردد . گناهان دارای زمینه های در وجود انسان یا خارج از آن هستند و هر کدام دارای آثاری هستند که در زندگی دنیوی و برزخی و در حیات اخروی انسان تأثیر زیادی دارند ، که در یک دسته بندی آثار هر گناه به آثار دنیوی ، برزخی و اخروی تقسیم می شود و این آثار شامل آثار مادی و آثار معنوی می شوند و با اعمال انسان دارای رابطه ی قوی هستند ، به گونه ای که کیفر هر گناه خود آن گناه است که به این شکل تجسم یافته است و نهایتاً با توجه به اینکه هر عملی عکس العملی دارد هر گناهی هم دارای اثری متناسب با آن گناه است . محقق در انجام این پروژه با محدودیت هایی چون : تکراری بودن مطالب مطرح شده در این باره در کتب مختلف و نداشتن زمان کافی برای بررسی بیشتر مطالب و عدم وجود کتبی که به بحث و بررسی عمیق در مورد آثار گناهان در برزخ پرداخته باشند روبرو بوده است . و پیشنهاد می گردد در این زمینه تحقیقاتی چون : بررسی بیشتر در مورد کیفیت برزخ و عذاب های برزخی و همچنین تحقیقات دقیق تر و جزئی تر در مورد هر کدام از گناهان به صورت جداگانه صورت گیرد ..

این تحقیق بر آن است تا با استفاده از آیات الهی وکلام معصومین به پژوهشی مختصر در مورد چند سنت الهی یعنی استدراج ، املاء وامهال بپردازد. بابیانی روشن از چارچوب وابعاد مختلف مسئله، لزوم این تحقیق به اثبات می رسد.بررسی لغوی واصطلاحی سنن مذکور وبررسی عواملی که منجر به وقوع این سنن میشود وبررسی مصادیق این سنت ها ازجمله اهداف این تحقیق است واین اهداف به صورت پرسش های تحقیقاتی به این صورت مطرح شده اند: معنا ومفهوم لغات (سنت استدراج ، املاء وامهال) چیست؟ _ عواملی که منجر به استدراج واملاء وامهال می شوند چیست؟_ ومصادیق این سنت ها چیست؟ و دیگر پرسش ها. با توجه به این اهداف و امکانات موجود ، روش این تحقیق توصیفی _ تحلیلی است در نتیجه گرد آوری داده ها وبررسی تحلیلی آنها به این مطالب پی خواهیم برد که : استدراج سنتی است مخصوص افراد و جوامع باطل وآنهایی که همچنان در راه باطل قدم بر می دارند واصرار می ورزند وحاضر نیستند به سوی حق بازگشت کنند، لذا خداوند پس از اجرای سنت های املاء وامهال یعنی مهلت دادن به آنها تا زمانی معین، سنت استدراج را به عنوان مجازات آنها به کار می گیرد وآن به این صورت است که آنها را رد نعمت ها غوطه ور می سازد وبدین وسیله آنان را از توجه به عاقبت اعمالشان غافل می _سازد تا درجه به درجه وبه تدریج آنها را به سوی هلاکتشان نزدیک گرداند