جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع انسان از دیدگاه های مختلفی قابل بررسی و تحقیق است. بدیهی است که هر یک از این دیدگاه ها، محدوده خاصّی را جهت مطالعه و تحقیق انسان در معرض قضاوت می گذارد، که با محدوده های دیگر مطالعه کاملاً متفاوت است؛ با عنایت به گستردگی موضوع انسان در صحنه حیات شگفت انگیزش ، میدان مطالعه ای را که ما انتخاب کردیم، مطالعه و بررسی زوایایی از حیات انسان از دیدگاه آخرین کتاب آسمانی است. لازم به توضیح است که نویسندگان این رساله به هیچ وجه ادّعای بررسی همه جانبه و کامل را نمی توانند داشته باشند و با عنایت به بضاعت مزجاة تألیفات بشری تحقیقات خویش را با توکّل به خداوند متعال آغاز نموده اند و امیدوارند که در این زمینه در محدوده توان مطالعاتی خویش از عهده بحث برآمده باشند. این نوشتار متشکّل از یک مقدمه و هشت بخش می باشد. بخش اول: با عنوان « کلیات»، که شامل تعریف و تبیین ، ضرورت و اهمیت ، پیشینه موضوع، سؤالات اصلی و فرعی و واژگان کلیدی می باشد. بخش دوم: عبارت است از « انسان شناسی» که شامل دو قسمت می باشد؛ لفظ یا واژه انسان و اهمیت انسان شناسی. بخش سوم: با عنوان « انسان و مسئله شناخت»، شامل دو فصل می باشد: فصل اول به توضیحی پیرامون ارزش و امکان شناخت می پردازد. فصل دوم چگونگی رسیدن به شناخت که در آن راه های شناخت، وسایل و ابزار شناخت و موانع شناخت توضیح داده می شود. بخش چهارم: نگاهی است به « آفرینش انسان» که شامل چهار فصل می باشد: فصل اول با عنوان دانشمندان و مسئله آفرینش انسان و فصل دوم نظر قرآن درباره ی آفرینش انسان می باشد که درآن به مراحل آفرینش آدم هم اشاره شده است. فصل سوم با عنوان « خلقی دیگر « وأنشأناهُ خلقاً آخر»» به مسئله ی روح می پردازد. فصل چهارم: به فلسفه ی آفرینش انسان پرداخته است که عبارتند از: عبادت، رحمت بر بندگان؛ خلافت وجانشینی؛ آزمایش انسان، معاد. بخش پنجم: در این بخش به « شناسایی فطرت انسان» پرداخته شده است که شامل دو فصل می باشد. فصل اول، با عنوان فطرت چیست؟ فصل دوم با عنوان بررسی سرشت(فطرت) انسان، شامل زیرفصل های: صفات فطری و نیروهای سائق می باشد که عبارتند از: نفس لوّامه و نفس امّاره وشئونات آن . بخش ششم: با عنوان « ارزش و مقام انسان» شامل دو فصل می باشد که فصل اول، به ملاک برتری انسان در قرآن می پردازد و فصل دوم با عنوان « کدامیک برترند؟» به این موارد می پردازد: کدامیک برترند انسان یا ملائکه؟ ، ملاک برتری انسان ها بر یکدیگر و اینکه ملاک برتری، جنسیت نیست و تقوا ملاک برتری انسان است. بخش هفتم: «رشد و تکامل انسان» نام دارد و دارای سه فصل می باشد : فصل اول، عوامل رشد و تکامل انسان و فصل دوم، موانع رشد و تکامل و فصل سوم، راه و مسیر رشد. بخش هشتم: با عنوان«سرانجام انسان» به بررسی مسئله معاد و چگونگی بازگشت انسان به سوی خدا پرداخته است و شامل شش فصل می باشد. فصل اول، اهمیت بحث معاد ، فصل دوم، انسان و مسئله مرگ ، فصل سوم به سکرات مرگ و شداید جان دادن پرداخته است ، فصل چهارم وارد مسائل عالم برزخ می شود. فصل پنجم « قیامت و مباحث آن» و فصل ششم: نگاهی است گذرا به بهشت و دوزخ . در پی دست یافتن به اهداف فوق الذکر، بسیار تلاش شد تا حدامکان از مطالبی صحیح و از منابع دست اول در زمینه های موردنظر استفاده گردد، و چون این تحقیق قرآنی است، بیشتر از منابع تفسیری استفاده شده مانند: تفسیر تبیان، مجمع البیان فی تفسیرالقران، المیران، روض الجنان و روح الجنان، نورالثقلین، برهان و... . همچنین از منابع تحقیقی دیگری هم در این زمینه استفاده شده است مانند: انسان کامل از شهید مطهری، انسان در افق قرآن از علامه جعفری، انسان از آغاز تا انجام علامه طباطبایی و... . همچنین برای بیان احادیث از کتب اصول کافی، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، سفینة البحار، علل الشرائع و... کمک گرفته شده است. در این نوشتار سعی براین شد که در حد توان مجموعه ای جمع آوری شود که شامل مسائل کلی مربوط به نوع انسان در قرآن باشد، تا بدین وسیله به نتایج زیر دست یابیم: 1-آشنایی اجمالی با واژه ی انسان و اهمیت انسان شناسی. 2-آشنایی با مسئله شناخت در انسان 3- آشنایی با آفرینش انسان در قرآن اعم از جسم وروح 4- آشنایی با فلسفه آفرینش انسان 5- آشنایی با سرشت و فطرت انسان 6- آشنایی با ارزش و مقام انسان در جهان خلقت 7- آشنایی با عوامل و موانع رشد و کمال انسان 8- آشنایی با سرانجام انسان واژگان کلیدی: انسان – آفرینش – فطرت- خلافت- کرامت- رشد- کمال- روح – معاد