جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برخی احادیث منقول از امامان معصوم(ع) در ذیل آیات قصه آدم(ع) ناظر بر تأویل آیات هست که این تأویلات در نگاه ‏نخست، بامعنای ظاهری الفاظ آیه معارض به نظر می‌رسد.این پژوهش راهکارهای برون‌رفت از این تعارض بدوی را از میان ‏رویکردهای مختلف تفسیری استخراج نموده است. و با روش توصیفی - تحلیلی و انتقادی این راهکارها را بررسی کرده و به ‏این نتایج دست‌یافته است که 1) راهکار دیدگاه بطنی نگری به دلیل صرف‌نظر کردن از ظاهر قرآن و استناد بی‌ضابطه به ‏روایات تأویلی نمی‌تواند گزینه مناسبی برای این برون‌رفت باشد.2) راهکار نماد انگاری هم الفاظ قرآن را پوسته‌ای برای معنای ‏تأویلی در روایت در نظر می‌گیرد که علاوه بر اینکه واقعیت قصه را نفی می‌کند به دلیل اصالت دادن به تأویل وارده در روایت ‏به اعتبار سنجی روایات از طریق مطابقت با ظاهر قرآن کمکی نمی‌کند ولی3) با استفاده از روش جری و تطبیق و بهره‌گیری از ‏قاعده تطبیق مفهوم بر مصادیق متعدد؛ در روایات تأویلی اسماء تعلیمی، کلمات القائی، عهد آدم (ع)، شجره ممنوعه و هدایت ‏امکان رفع تعارض وجود دارد و روایت نمایان شدن ابلیس به شکل مار از اسرائیلیاتی است که از تورات وارد کتاب‌های ‏تفسیری ما گشته است.‏

در روایات اسلامی موارد متعدد و مختلفی برای نخستین مخلوق بیان شده است. از مهم‌ترین مصادیق ذکر شده می‌توان به نور پیامبر اکرم1 و اهل بیت:، روح، عقل، آب و قلم اشاره کرد. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی، دیدگاه‌های اندیشمندان، به‌ویژه صاحب‌نظران شیعه را در حل تعارض این روایات بررسی می‌کند. با جست‌وجو در این دیدگاه‌ها درمی‌یابیم که محدثان در توجیه این اختلافات، یا به جمع بین روایات پرداخته و همه آنها را مفاهیم متعددی از یک مصداق می‌شمارند و یا با جدا کردن عالم جسمانی از عالم روحانی در عالم جسمانی «آب»، و در عالم روحانی «عقل» را نخستین مخلوق می‌دانند. بیشتر فلاسفه و عرفا در تحلیل عقلی خود با استفاده از قاعده الواحد، صادر اول و مخلوق اول را یکی دانسته‌اند. فلاسفه نام عقل را بر آن نهاده‌اند و عرفا تعبیر نور، حقیقت محمدیه و وجود منبسط را به‌کار برده‌اند. برخی نیز مخلوق اول و صادر اول را از هم جدا دانسته و موارد به‌کار رفته در روایات را قابل تطبیق بر خلقت نوری حضرت محمد9 به‌عنوان نخستین مخلوق می‌دانند.

حق هر چیزی است که واقعیت داشته باشد و یا شایستگی این را داشته باشد که واقع شود و وظیفه آنچه که اجرای آن شرعا و عرفا به عهده کسی باشد که به آن تکلیف نیز می گویند. بین حق و تکلیف تلازم برقرار است یعنی وقتی کسی « حق» داشت، دیگران « تکلیف» دارند آن حق را رعایت کنند. زن و شوهر ملزم می شوند که آن حقوق را رعایت و وظایف را انجام دهند وظایفی که بین زن و شوهر وجود دارد سه دسته اند : وظایف مشترک زن و شوهر، وظایفی که مختص به زن، وظایفی که مختص به مرد است. وظایفی که مختص به زن است عبارتند از تمکین، اطاعت کردن، حفظ عفت خود، آرایش و زینت برای شوهر، رفع منافرات، عدم تصرف در اموال شوهر بدون اجازه ی وی، پوشاندن عیوب و حفظ اسرار او، خوش رفتاری و عشق به شوهر، گذشت نسبت به خطاهایش. در ثواب شوهرداری و انجام صحیح وظایف، دخول در بهشت، برداشته شدن عذاب قبر، محشور شدن با فاطمه زهرا(س) و همنشینی با وی و برابری اجر زن با ثواب هزار شهید خواهد بود. گاهی اوقات هم موانعی زن را از انجام صحیح وظایفش باز می دارد که از جمله این موانع می توان به مشخص نبودن فلسفه ازدواج، عدم آشنایی به حقوق یکدیگر، ضعف ایمان، تفاوت سنی زیاد، ازدواج تحمیلی، تحصیل زن، اشتغال زن، اعتیاد زن، نفوذ فرهنگ بیگانه و ... اشاره کرد.