جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف اصلی این نوشتار دستیابی به اندیشه عدالت اجتماعی مورد نظر اسلام است؛ برای رسیدن به ماهیت و حقیقت عدالت اجتماعی باید عقاید کلی و جهان بینی اسلام را در مورد انسان، عالم وحیات و هستی مورد مطالعه قرار داد زیرا هر نوع علاقه حقوقی از این جهان بینی و اصول موضوعه قطعاً متأثر است. برای این منظور سعی شده است عدالت را از منظر حضرت امیر(ع) بعنوان آیینه تمام نمای حق و عدالت مورد کاوش قرار دهیم.ابتدا مقوله عدالت را از اندیشه چند تن از اندیشمندان ردیابی کردیم آنگاه در مقایسه با اندیشه حضرت به گستردگی معنایی و مبنایی و همچنین مصداقی عدالت، در اندیشه حضرت رسیدیم گر چه بدست آوردن تعریفی از ماهیت عدالت اجتماعی از منظر حضرت کاری است مشکل اما آنچه که از کلمات حضرت به عنوان بیانگر ماهیت و حقیقت عدالت استفاده شد. «ایفا و استیفاء حقوق اجتماعی» است، این حقوق به لحاظ مبنایی و اصول بنیادی از عمق و به لحاظ دایره شمولی از گستردگی وسیع برخوردار است. هر گاه مردم در جامعه به حقوقی که خداوند برای آنها قرار داده است برسند و بتوانند هم حق خود را بگیرند و هم حقوق دیگران را بپردازند عدالت اجتماعی محقق شده است هرگاه که حقوق اجتماعی رعایت شود پایه های عدالت محکم می شود (قامت مناهج الحق و اعتدلت معالم العدل) با توجه به این نکته که اولاً این حقوق گسترده بسیار وسیع را شامل می شود ثانیاً حقوق متقابل طرفینی است و ثالثاً حقوق در عرض هم هستند. بر مبنای اندیشه حضرت، بزرگترین مانع اجرای عدالت که موجب نابرابری می باشد «ظلم» است. ظلم یعنی فزون طلبی و نادیده گرفتن و تجاور به حقوق دیگران چه آنکه ریشه ظلم جهل باشد یا استکبار و استئثار. در هر صورت کارکرد آن اختلال در عدالت اجتماعی است.